Over narcisme: De rollercoaster in een relatie met een narcist
Een relatie met iemand die narcistisch is, kan heel wisselvallig zijn. Het ene moment ben je nog alles voor hem/haar en het volgende moment behandelt hij/zij je als afval. En jij raakt meer en meer in verwarring en van jezelf verwijdert.
Mensen die in een relatie met een narcist hebben gezeten, herkennen het ongetwijfeld allemaal wel: de enorme turbulentie, wisselvalligheid en onvoorspelbaarheid van de narcist en deze relatie. Wat het nog vervelender maakt, is dat sommige narcisten uitermate bekwaam zijn om je het ene moment de hemel op aarde te laten voelen en binnen een dag als een blad aan een boom om kunnen draaien en je te behandelen als een deurmat. En voordat je realiseert wat er werkelijk aan de hand is, zit je alweer in een volgende episode vol met drama.
Hoe kan deze persoon die eerst zo lief, enthousiast en zorgzaam leek, zich vervolgens ontpoppen in een personage vol woede, die emotionele manipulatie en mishandeling toepast? Sommige narcisten hebben zelfs nog een goeie band met hun ex, waardoor je nog meer gaat twijfelen of het toch echt niet aan jou ligt. Want hoe kan het anders dat hij/zij nog zo’n goed contact met haar/hem heeft?
Manipuleren
Er zijn ook narcisten die veel aan goede doelen geven, willen tentoonspreiden hoe genereus ze wel niet zijn, hun (ex-)dierbaren ondersteunen met van alles en nog wat en in het algemeen heel erg genereus zijn. Dit lijkt fantastisch op het eerste gezicht, maar narcisten doen dit met een reden. De narcist imponeert anderen met zijn onbaatzuchtigheid en vriendelijkheid, zodat hij/zij hen voor zich weet te winnen. En deze manier wordt dit ook meteen ingezet als manipulatieve tool; kijk eens wat ik allemaal voor je doe en heb gedaan en wat jij allemaal niet doet en laat.
Acteren in gevoelens
Iemand die narcistisch is, kan ook heel goed acteren in gevoelens. Het lijkt alsof er oprechte liefde, compassie, begrip en tederheid getoond wordt, waardoor jij gaat twijfelen aan je eigen waarnemingsvermogen. De narcist lijkt toch echt emoties te voelen en te kunnen tonen, dus zal er toch wel empatisch vermogen zijn? Nee, dit is gespeeld. De narcist neemt waar, observeert en handelt vervolgens op die wijze, zoals hij/zij weet dat er van hem verwacht wordt. En juist dit zorgt weer voor twijfel bij jou.
Hij/zij kan je prachtige woorden en beloftes doen, je diep in de ogen aankijken en vertellen hoeveel hij/zij van je houdt, dat jullie soulmates zijn en dat jij de hemel op aarde bent voor hem/haar. Deze prachtige woorden zijn helaas zonder enige diepe betekenis. Het gaat de narcist om het resultaat van deze woorden. De narcist wil zich geliefd voelen; wil het gevoel hebben uniek te zijn, geadoreerd te worden en met name de geliefde dient geen tegengas te geven. Is dit echter wel het geval, dan kunnen er dreigementen over de relatie ontstaan als: Ik ben klaar met jou en je gedrag. Als je zo langer doorgaat, dan.. Ik twijfel of ik nog wel van je hou.. etc. etc. Hij/zij kan opnieuw wisselvallig worden, niet meer tegen je praten, de telefoon erop gooien en je volledig negeren; de zogeheten “stilte-behandeling”.
Openheid
Enige vorm van bedreiging voor het eigen opgeblazen “Ik” zoals kritiek, wordt moeiteloos afgestraft. Het frustrerende en pijnlijke gedeelte voor de partner is vaak dat de narcist niet verteld heeft waar hij/zij mee rondliep, dus zo lief als de narcist in de goeie modus is, zo gemeen en rücksichtslos is hij/zij en straft je af als de slechte modus de overhand neemt.
Narcisten zijn volledig onberekenbaar. Ze hebben ofwel niet de emotionele mogelijkheden en vaardigheden om verbinding te scheppen, ofwel geen behoefte aan echte verbinding, uit angst voor intimiteit en dat is kwetsbaar en kan in de beleving van een narcist tegen hem/haar gebruikt worden. Dus kunnen ze handelen zoals ze handelen en geven ze zichzelf nooit echt bloot.
Niet verantwoordelijk
Betrek het echter niet op jezelf persoonlijk. Het is een gebrek van de narcist, ook al legt deze alle verantwoordelijkheid bij jou. Het is altijd jouw schuld, jij bent de aanstichter, etc. Dit is onmogelijk. Jij bent niet verantwoordelijk voor de hele wereld en je zou moeten kunnen zeggen, vragen en zijn wie je bent zonder condities of afstraffingen. Dit is geen liefde. Liefde gaat niet over vechten tegen of verdrietig zijn. Liefde moet je gelukkig en geliefd maken en voelen. Niet minderwaardig, niet twijfelend en onzeker over je partner of jezelf, maar vol vertrouwen dat je partner je accepteert zoals je bent.
Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere derde zondag om de maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl.
Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.
Charlotte schreef eerder onder andere:
Een narcist als collega of leidinggevende
Herstel van trauma na narcistisch misbruik
