Nieuw licht op nieuws: Henk Keijzer

De maatschappij 14 jaar geleden door Redactie Ze.nl

Vijfenveertig jaar geleden kreeg Henk Keijzer voor het eerst het boek Ethica onder ogen van de filosoof Spinoza. Hij begon met lezen en hield er niet meer mee op. Inmiddels kent hij alle stellingen van de Ethica uit zijn hoofd en geeft hij les in Spinoza met vuur en passie. Tijd om het nieuws eens te bekijken vanuit filosofisch perspectief.

Wat is uw mening over het nieuws?
"Per 1 april heb ik de krant opgezegd. De telefoniste vroeg me naar de reden. Ik zei haar: 'Het is me te negatief allemaal. Er staat nooit iets vrolijks in. Je leest nooit over wat we wel allemaal mooi of goed hebben gedaan met z'n allen. Het is eerder: dit deugt niet, dat klopt niet. Er is niets opbouwends bij.' Ze beaamde dat. Spinoza zegt ook wel: 'Verketter de mens niet om wat hij volgens jou niet goed doet, maar bejubel de mens om wat hij goed doet.' Het is niet erg om iemand z'n fouten te benoemen, maar we zouden het niet zo moeten benadrukken. Kijk, de zwakte van de mens is niet dat hij fouten maakt, de zwakte is dat hij zijn fouten niet herkent. In de krant lees je weinig over mensen die vanuit inzicht een fout toegeven. Maar wel hoe de één de ander beschimpt, zoals bij de bouw van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. De politici in de gemeenteraad bakkeleien met elkaar en richten zich op de fout van de ander om de poten onder zijn of haar stoel weg te zagen. Dit komt natuurlijk door de belangen, de vorm samenleving waarin we leven en hoe wij als mensen zijn."

Waarom is positief nieuws belangrijk?

"Negatieve gedachten maken down, positief denken daarentegen geeft kracht en inspiratie. Volgens de leer van Spinoza hoeft de mens ook niet zwaarmoedig door het leven te gaan. Zodra je de ander begrijpt, houdt de irritatie op. Als je een kruiswoordpuzzel maar niet opgelost krijgt, blijf je zoeken en dat geeft een vervelend gevoel. Weet je ineens wel de oplossing, dan word je blij! Er is een tv-programma geweest waarbij een miljonair een week lang expres in de armoede gaat leven. Ook daar zit een intentie in om meer begrip te verkrijgen. Als de media mensen zouden benaderen vanuit meer begrip, dan zou het oordeel milder zijn en het nieuws vanzelf vrolijker worden."

Wat viel u op in de media deze week?

"Ik las een artikel over een congres in China. Het ging over welke maatregelen er nodig waren om de economie te stimuleren. De Chinese premier Wen Jiabao verkondigde om ook het platteland aan te pakken om meer welvaart te bewerkstelligen. Daarbij riep hij de Chinese gemeenschap op om er gezamenlijk aan te werken. Het verhaal eindigde met een uitspraak van de journalist: 'Zijn er nog individuen in China?' Dat maakt duidelijk hoe het artikel uit een Westerse visie is geschreven. Niet alleen de samenleving, maar ook als mensen bouwen we allemaal onze eigen waarheid op. Dit door de ervaringen die we meemaken en hoe we ze verwerken. Daarom hebben we verschillende ideeën over wat goed is en wat niet. De krant wordt ook samengesteld vanuit een visie. Zo waren er vroeger kapitalistische en communistische kranten die allen negatief over het andere gedachtegoed schreven. Het is belangrijk om vrij te zijn in gedachten en in schrift. Het betekent dat je je niet laat leiden door de gedachten en meningen van anderen, maar door de waarheden, feitelijkheden die je zelf gevonden hebt. Je wordt geboren en ondergaat indrukken. Je wordt beïnvloed door je ouders, de maatschappij of door de kerk. Door bewustwording kan je jezelf vrijmaken. Bijvoorbeeld een katholiek die zich op een bepaalde leeftijd afvraagt of het wel klopt dat er een God in de hemel is. Vrij in gedachten en in geschrift betekent niet automatisch vrijheid in gedrag. Als iedereen maar ongestoord zijn gang kan gaan, stoor je namelijk de maatschappij. Zoals een drugsdealer of iemand die z'n poten op de stoel legt in de metro."

Hoe ziet het nieuws van de toekomst eruit?

"Het nieuws zal positiever zijn omdat we daartoe genoodzaakt worden. In 1935 was de krant in Duitsland fel gekeerd tegen Frankrijk en andersom. Dat is nu niet meer zo door een verenigd Europa. Daardoor is de berichtgeving over elkaar ook milder geworden. Ik zeg altijd: we zijn al ontwikkeld van aap tot mens, van stadsmens naar landen, van landen naar een verenigd Europa en zo worden we vanzelf een verenigde wereld. Het beestje mens wil namelijk overleven en we leven momenteel in een tijd dat we economisch afhankelijker zijn geworden van elkaar. Om met elkaar samen te werken, moeten we elkaar beter begrijpen. Niemand heeft er wat aan als we elkaar bestoken met kernwapens, dan gaat de wereld kapot. Gelukkig bestaat er een Chinees gezegde: de weg is lang en vol kronkels, maar uiteindelijk zal de mens z'n doel bereiken. Niet omdat we willen, we worden ertoe gedwongen. De drang om blij te zijn, noodzaakt ons."