Victim blaming: wat is dat?

Maar liefst 75% van de ervaringen met grensoverschreidend gedrag eindigt in victim blaming, maar wat is het en hoe voorkom je het?

Wat is victim blaming?

De letterlijke betekenis van victim blaming is het slachtoffer de schuld geven. Vaak zeggen mensen dingen op een beschuldigende toon, zonder dat ze het doorhebben. Dingen als 'Maar waarom deed je dat dan?',  'Als je het anders had gedaan was dit niet gebeurd' of 'doe niet zo gevoelig' worden vaak gezegd. Maar wat veel mensen niet begrijpen is dat ze hierdoor het slachtoffer onbewust de schuld geven van de situatie. Vaak zijn dit situaties als seksueel geweld of grensoverschreidend gedrag.

De gevolgen

In veel gevallen gebeurt victim blaming onbewust, en worden er dingen zonder nadenken gezegd en zonder slechte bedoelingen. Iedereen kan zich schuldig maken aan blaming, door bijvoorbeeld een onderwerp te minder erg te maken om door een verklaring te zoeken hoe zoiets nu kan gebeuren. Indirecte beschuldigingen worden dan ook al snel gemaakt. Dat is niet alleen bij vrienden en familie van een slachtoffer zo, maar ook bij vertrouwelijke instanties en hulpverleners. Ook sociale media speelt een grote rol: deze mensen kennen het slachtoffer vaak niet, maar vormen al gauw een mening. Wanneer deze opmerkingen gemaakt worden, kan het slachtoffer zichzelf in twijfel gaan trekken, en de situatie relativeren. Veel slachtoffers worden al achtervolgd door hun eigen twijfels, en victim blaming kan dit gevoel gaan versterken. We houden hierdoor een cultuur aan waarin grensoverschrijdend gedrag niet serieus wordt genomen. Bovendien kan de dader al deze opmerkingen gebruiken om het gedrag goed te kunnen praten.

Herkennen en voorkomen

Het is belangrijk dat we weten wat victim blaming is, en om te realiseren dat een slachtoffer de schuld geven van de situatie geen goede oplossing is. Wilt iemand ervaringen delen met grensoverschrijdend gedrag, en weet je niet zo goed wat je moet zeggen? De eerste stap is om goed te luisteren. Probeer niet het gesprek anar jezelf toe te draaien door te zeggen of het jou eens is overkomen, wat jij gedaan zou hebben of wat je anders had gedaan, maar vraag juist wat je voor diegene kunt doen. Door goed te luisteren kun je goede adviezen geven, maar soms is alleen een luisterend oor bieden al meer dan genoeg. Bied aan om hulp te zoeken, en laat vooral ook merken dat je er bent voor de persoon en dat je de situatie erg serieus neemt.