Over narcisme: De gevolgen van een narcistische vader of moeder hebben
Zoals er zoveel mensen in verschillende soorten en maten zijn, zo zijn er ook ouders en kinderen in verschillende soorten en maten. We hebben allemaal wel op- of aanmerkingen op onze ouders, maar wat als je letterlijk gebukt gaat onder het terreur van je vader of moeder?
Het kan zijn dat wanneer je opgroeit in een narcistische omgeving, dit enorme consequenties kan hebben voor je eigenwaarde en je persoon op latere leeftijd. Het kan zo zijn dat je altijd twijfelt aan jezelf of erg aan- of afhankelijk bent, snel een schuldgevoel ervaart en nog veel meer.
Narcistische opvoeding
Bij het ontwikkelen van een vaak aanwezig schuldgevoel, ligt een dieperliggende oorzaak. Wanneer je narcistische vader of moeder wil dat je iets doet, waar jij eigenlijk geen zin in hebt, krijg je te horen wat zij wel niet allemaal voor je hebben gedaan en wat ze voor jou over hebben. Of wanneer je voor jezelf kiest en je te horen krijgt, hoe enorm teleurgesteld je vader of moeder is in jou, wordt er automatisch een schuldgevoel gecreëerd.
Wat een narcistische ouder doet, is vergelijkbaar met narcistisch misbruik in een relatie, met één verschil dat het kind nog geen eigen "Ik" heeft ontwikkeld. Juist door een goede balans tussen complimenteren, bevestigen en aandacht geven, moet er ook ruimte zijn voor het kind in ontwikkeling naar zijn of haar volwassenheid, om fouten te (mogen) maken en te mogen zijn zoals hij of zij is. Het kind moet ervaren, dat je van fouten maken wijzer wordt en leren een eigen identiteit op te bouwen. Dit is van groot belang als je later volwassen bent, want juist door een gezonde dosis eigenwaarde, leer je voor jezelf op te komen, je uit te spreken, grenzen aan te geven en beschik je over een gezond zelfvertrouwen. Als je echter met een narcistische ouder te maken hebt, is dit verre van het geval. Je kunt het nooit goed genoeg doen. Doe je A, moet het B zijn en doe je dan B, moet het toch weer A zijn. Hierdoor ontstaat een wankel evenwicht tussen zelf keuzes leren en durven maken, altijd bevestiging nodig hebben of je het wel goed doet, omdat je voortdurend twijfelt aan jezelf en hierdoor word je op jouw beurt weer aan- en afhankelijk van een ander.
Pleaser
Het kan ook zijn dat je een enorme pleaser wordt en altijd afgestemd bent geraakt op de ander in plaats van op jezelf. Dit komt, omdat je werd afgestraft wanneer je je narcistische vader of moeder kritiek geeft. Een narcistische ouder duldt geen enkel tegenspraak of kritiek en zal dan ook direct in de tegenaanval gaan. Je kunt niet discussiëren met een dergelijke ouder, want die ziet jou en jouw kritiek meteen als de vijand. Je bent “voor” of “tegen” in de optiek van deze ouder.
Daarnaast is verbaal geweld, manipuleren en intimideren een tool die een narcistische vader of moeder helaas maar al te vaak inzet. Want door vernedering of schaamte bij de ander, in dit geval een kind, te creëren, kun je controle over iemand uitoefenen. En dus heb je als kind zijnde al van jongs af aan geleerd om je mond te houden, te kijken hoe de vlag ervoor hangt, om op deze manier er zo min mogelijk last van te hebben of straf te krijgen. Alleen, een kind van een dergelijke ouder doet het helaas nooit goed, dus de omgeving is ongelooflijk onveilig.
Altijd op zoek naar goedkeuring
Voor een kind is dit enorm belastend en deze zal er dus alles aan willen doen om toch maar die goedkeuring, erkenning en waardering te krijgen. En die blijft maar uit, of komt zo nu en dan, om vervolgens weer omver geschopt te worden. Het is dus heel belangrijk voor een kind om iemand in zijn of haar omgeving te hebben die ziet wat er gebeurt en begrijpt wat er gebeurt. Vaak zie je dat een kind op latere leeftijd toch de behoefte krijgt om er met iemand over te gaan praten en te vertellen wat er gebeurd is, omdat je het als kind vaak niet begrijpt. Hoe kan het toch dat je het altijd fout doet of de schuld krijgt, terwijl je zo je best doet of hebt gedaan? Wanneer je inzicht gaat krijgen in de dynamiek tussen jou en je narcistische vader of moeder en wanneer je inzicht krijgt waar je in hebt gezeten en in je eigen beschermingsmechanismen en copingstrategieën, kun je op latere leeftijd beter je pijnen van toen het hoofd gaan bieden. Hierbij kan ik helpen, niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen.
Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere derde zondag van de maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl
Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.
Charlotte schreef eerder:
Hoogsensitiviteit en narcisme
Weten narcisten dat ze narcistisch zijn?
Hoe ontwikkelen narcisten zich naarmate ze ouder worden?
Narcisme en ouderverstoting
