Mirte (49) heeft een dissociatieve identiteitsstoornis: ‘Ik heb 22 persoonlijkheden’

Een jeugd zo gruwelijk en vol trauma’s, dat je verschillende persoonlijkheden creëert om hiermee om te gaan. Het is het verhaal van de 49-jarige Mirte, die gediagnostiseerd is met een dissociatieve identiteitsstoornis, oftewel DIS. De moeder van twee heeft daardoor 22 persoonlijkheden, waartussen ze dagelijks switcht. “Elke persoonlijkheid heeft z’n eigen kenmerken.”

Pleeggezinnen, internaten en gastgezinnen

“Ik werd geboren in een gezin waarin ik eigenlijk niet gepland, maar ook niet gewenst was. Mijn moeder had heftige psychische problemen en mijn vader was zwaar alcoholist. Dit zorgde ervoor dat ik als baby werd verwaarloosd. Als jong meisje werd ik daarom uit huis geplaatst. Tot mijn achttiende ben ik wel 27 keer verhuisd. Gastgezinnen, pleeggezinnen, internaten… Ik heb overal wel gezeten. Dat ging lang niet overal goed: ik ben lange tijd mishandeld en seksueel misbruikt. Om met al deze heftige gebeurtenissen om te gaan en om mezelf te beschermen heb ik verschillende persoonlijkheden ontwikkeld. Dit heet een dissociatieve identiteitsstoornis.”

22 verschillende personen 

“Omdat ik de persoonlijkheden op verschillende momenten in mijn leven heb ontwikkeld, verschillen ze van leeftijd. Al als baby is dit begonnen, en er zitten dus ook wat jonge meisjes in mij. Sommigen groeien in de jaren met me mee, anderen blijven jong. Daarnaast heeft elke persoonlijkheid z’n eigen karaktertrekken, z’n eigen smaak en zelfs fysieke kenmerken of een eigen emailadres. Elk karakter praat op een andere manier, kijkt anders uit haar ogen. Letterlijk zelfs: mijn oogsterkte is zodoende bijna niet op te meten. Ik liet ooit ’s morgens een oogmeting doen, toen ik later de bril ophaalde klopte er op dat moment niks van de sterkte. Mijn persoonlijkheden hebben ook verschillende emoties. Sommigen zijn boos en verdrietig, anderen juist vrolijk. Ik heb niet echt favorieten, maar inmiddels accepteer ik ze allemaal.”

Bescherming

“Elke persoonlijkheid die ik heb staat eigenlijk voor een heftig trauma dat ik heb meegemaakt. Deze persoonlijkheden bieden mij bescherming. Als ik in een onprettige situatie beland, switch ik automatisch naar iemand die hiermee om kan gaan. Het kan dan zomaar zijn dat ik daarna niet meer weet wat er gebeurd is. Dat heeft me in vreemde situaties gebracht. Na een woordenwisseling een aantal jaar geleden met mijn partner, heb ik blijkbaar de auto gepakt en ben ik naar Utrecht gereden. Eenmaal daar werd ik aangehouden door de politie - ik was als vermist opgegeven. Ingrid en de kinderen waren ongerust en wisten niet waar ik was. Ik weet niets meer van die autorit, en toen ik weer bij positieven kwam was ik zo overstuur dat ik niet meer kon autorijden. Nu weet ik dat wanneer ik een spannende situatie niet kan handelen, in dit geval de woordenwisseling, ik letterlijk ‘vlucht’ in een ander iemand zodat ik er niet mee hoef te dealen. Op zo’n moment switch ik naar een andere persoonlijkheid.”

Triggers

“Toch hoeft een gebeurtenis niet heftig te zijn om iets bij me los te maken. Soms hoor ik bepaalde muziek of ruik ik een bepaalde geur waardoor ik terug ga naar mijn jeugd. Dit kan iedereen weleens hebben, bij mij uit zich dit alleen op een heftigere manier: ik verander naar de persoon die ik op dat moment was. Als ik dan weer terug naar het hier en nu ben, kan ik me daar vaak niets van herinneren.”

Gezin

“Inmiddels ben ik 22 jaar samen met mijn partner Ingrid en hebben we samen twee dochters van 16 en 19 jaar. Zij weten allemaal niet beter en accepteren me zoals ik ben. Toch heb ik mijn stoornis de eerste jaren verborgen gehouden voor Ingrid. Ik was bang dat ze me zou verlaten wanneer ik het zou vertellen. Toch merkte zij altijd al dat er iets was, ze kon het alleen geen naam geven. Nadat wij onze dochters kregen, kon ik het niet meer voor me houden. Ik was bang dat ik praktische zaken was vergeten door mijn identiteitswisselingen: flesjes of luiers bijvoorbeeld. Dat was het moment dat ik over mijn stoornis móest vertellen, ik kon het niet langer verbergen. Voor Ingrid vielen alle puzzelstukjes op z’n plaats. Ze heeft me altijd gesteund en is er altijd voor me. Ook over de kinderen verzekerde ze me dat ik mij niet druk hoefde te maken, dat alles goed zou komen. Jaren later hebben we via het KOPP-project van de GGZ onze dochters uitgebreid laten onderzoeken. Dit project is er speciaal voor kinderen van ouders met een psychische stoornis. Daaruit bleek dat ze een stabiele basis hebben gehad en opgroeien in een liefdevol gezin. Het feit dat Ingrid en ik altijd open zijn geweest over mijn DIS, heeft daarin zeker meegespeeld. Met vragen konden ze altijd bij ons terecht voor een eerlijk antwoord.”

"Vrienden"

“Mijn gezin weet dan wel hoe de vork in de steel zit, dat geldt zeker niet voor iedereen. Wanneer ik mijn situatie een aantal jaar geleden aan vrienden probeerde uit te leggen, wuifden ze het weg. ‘Iedereen heeft toch een kinderlijke kant in zich?’ zeiden ze dan bijvoorbeeld. Zo simpel is het niet bij mij. Daarbij is het moeilijk om met mij af te spreken. Ik kan niet te ver vooruit plannen, weet dan niet of ik het die dag aankan. Dat is voor anderen niet handig. Als ik een feestje of verjaardag heb, moet ik daar zeker drie dagen van bijkomen. Ik maak deze energie eigenlijk alleen nog vrij voor mijn gezin.”

Een dagje winkelen

“Alledaagse zaken kunnen doodvermoeiend voor mij zijn. Slapen doe ik weinig tot zelden, er is namelijk altijd wel iemand in mij wakker. Daarbij is het ook overdag nooit stil in mijn hoofd en kan ik mijn omgeving ook moeilijk filteren. Ga ik een dagje naar de stad dan hoor, zie, ruik, en voel ik alles om me heen. Elk kinderstemmetje, elke parfum. Als ik tijdens het winkelen niet oplet, zit mijn karretje zó vol: elk stemmetje in mijn hoofd wil dan wel iets uit het schap. ’s Avonds ben ik dan op. Ik leef daarom met de dag. Ik kan pas ’s morgens bepalen of ik een goede dag heb. Dit weten mijn kinderen ook: het heeft geen zin om mij mee de stad in te nemen als ik mijn dag niet heb. Ik kan dan teveel triggers krijgen waardoor er een minder leuke of zelfs een zeer angstige persoonlijkheid naar boven komt. Dat is voor mij niet leuk, maar voor hen ook niet. Door mijn gebrek aan slaap en alle prikkels die ik krijg op een dag, kun je mijn situatie vergelijken met die van iemand die altijd een burn-out heeft. Hierdoor is werken voor mij onmogelijk.” 

Mirte en haar hondje Sjarlie: "Sjarlie is uitgezocht door alle delen van onze binnenwereld" 

Acceptatie

“Nu kan ik mijn DIS accepteren, maar dat is niet altijd zo geweest. Tot het moment dat ik mijn kinderen kreeg, hield ik het liever verborgen. Nu weet ik dat hoe harder ik er tegen vecht, hoe moeilijker ik het mezelf maak. Mijn therapeut helpt me met de acceptatie, door hem leer ik op mijn persoonlijkheden te vertrouwen. Dit maakt me ook minder angstig voor situaties als de autorit naar Utrecht. Ik weet dat ik op dat moment doe wat het beste voor mij is, omdat ik alles uit zelfbescherming doe. Door dat te accepteren, is er een bepaalde rust over mij heen gekomen. Binnen ons gezin voelen mijn persoonlijkheidsdelen zich zo veilig dat ze soms juist ook de leuke momenten opzoeken om naar voren te komen. Toen mijn dochter jong was en naar tekenfilms keek, keek ik met haar mee. Als jong meisje dus. Het voelde alsof ik een stuk jeugd kon inhalen dat ik nooit heb gehad. Ik heb lang niet kunnen accepteren wat mij vroeger is overkomen. Daarin ben ik ook veranderd: mijn geschiedenis is een deel van mij en dat is nu eenmaal zo. Ook die acceptatie geeft me rust.”

Lees ook: Pien lijdt aan dwangneuroses: 'Ik controleer alles tot 16 keer'

Aandacht aan DIS

“Na het jaren weggestopt te hebben, ben ik na verloop van tijd over mijn DIS gaan schrijven op mijn website. In eerste instantie gebruikte ik het als een soort dagboek. Iets waarop ik mijn verhaal kwijt kon. Nadat ik lotgenoten tegenkwam op het internet, heb ik mijn website met ze gedeeld. Hun reacties waren positief: waarom zou ik dit niet publiceren? Ik hoorde dat ik een steun kon zijn voor anderen met DIS. Dat deed me besluiten de website openbaar te maken. Over DIS is zo weinig bekend, daar wil ik verandering in brengen. Ik ben er achter gekomen dat de ziekte niet eens aandacht krijgt tijdens de opleiding Psychologie. Als je lichamelijk iets mankeert, word je ook geholpen. Het is toch vreemd dat er voor DIS geen vaste behandeling is? Soms wordt er een behandeling van een jaar of twee aangeboden. Met DIS is dit niet voldoende. Mensen met kanker krijgen een chemokuur zolang het nodig is, dat stopt ook niet na een bepaalde tijd. Zodra er meer bekend wordt over de stoornis, zal er ook minder schaamte zijn. Misschien worden er dan ook betere behandelingen mogelijk.”

Dag tot dag

“Ik leef van dag tot dag en plan niet teveel vooruit. Daarom heb ik ook geen toekomstplannen voor mezelf. De wensen die ik voor de toekomst heb, hebben vooral met mijn dochters te maken - dat zij goed terechtkomen. Het feit dat ik altijd moe ben, is vaak ontzettend zwaar. Mijn gezin houdt me op de been, door hen blijf ik positief. De psycholoog die ik nu heb heeft verstand van DIS en kent mijn situatie. Dat is fijn. Toch is elk bezoek erg vermoeiend en zwaar. Ik zie hem eens in de twee weken, meer zou ik niet aankunnen. Soms merk ik dat verschillende personen in mij zich verzetten tegen het bezoek. Het is voor hen te pijnlijk en moeilijk. Toch ga ik altijd, maar makkelijk is het niet.”

Meer weten over Mirte? Haar website vind je hier. 

Dit artikel verscheen eerder op Ze.nl in 2019