'Nee!' ? zo zeg je het
Veel mensen willen het weleens, maar doen het (lang) niet altijd: nee zeggen. Terwijl het je goed recht is om het zo nu en dan eens te doen. Ben jij ook iets te vaak naar je zin een ja-knikker? Met deze tips verander je dat.
Het is vrijdagmiddag, half vijf. Jim van Inkoop komt, terwijl je je laatste dossiers wegwerkt, paniekerig op je af. Of je alsjeblieft een deel van zijn taken over kunt nemen? Anders redt hij het écht niet voor het weekend en hij heeft zaterdag en zondag al de verplichting om met zijn gezin op recreatiepark de Hutteheugte te gaan zitten. Eigenlijk zie je het niet zitten hem te helpen, want je wilt deze keer nu eens niet om half acht pas naar huis gaan. Plus: je hebt genoeg te doen dit weekend. Je wilt dus ‘nee’ zeggen, maar dan verschijnen die puppyogen. “Alsjeblieft? Je zou me er zó ontzettend mee uit de brand helpen. John maakt me af als ik dit niet op tijd inlever.” “O-o-k-é”, antwoord je. En dus zit je, tegen je zin in, op vrijdagavond tóch tot half acht op kantoor. Komt dit je bekend voor? Dan is dit artikel voor jou.
Nee zeggen: waarom niet?
Je zou zeggen dat het heel simpel is: als je iets niet wilt, zeg je nee. Klaar. Goed, er zijn altijd dingen die moeten, zoals rekeningen betalen en op tijd op je werk komen, maar als iets niet uitkomt, dan kun je dat toch gewoon zeggen? Veel mensen voelen dit niet zo. Je kunt je bijvoorbeeld schuldig gaan voelen als je nee zegt, omdat Jim, zoals uit het voorbeeld, dan uitgekafferd zal worden door de baas. Ook kun je schromen om nee te zeggen, omdat je bang bent onaardig gevonden te worden. Straks vinden mensen je egoïstisch, of willen ze jou ook niet meer helpen als het een keer nodig is. Daarnaast denk je misschien dat het beeld dat mensen van je hebben, de altijd even behulpzame Ria, in duigen valt als je een keer niet mee wilt werken. En eh, als je dan eenmaal 'ja' hebt gezegd, maar toch 'nee' bedoelt, kun je eigenlijk niet meer op je beslissing terugkomen, toch? Kortom: je kunt genoeg redenen voor jezelf hebben om ja te zeggen. Er zijn alleen ook heel veel redenen om naar je gevoel te luisteren en toch voor ‘nee’ te kiezen.
Nee zeggen: waarom wel?
Nee zeggen: wat levert het je eigenlijk op? Misschien wel meer dan je denkt. Je kunt op de eerste plaats iets weigeren omdat je simpelweg zelf genoeg te doen hebt. Als je dan nee zegt, zul je jezelf in ieder geval niet belasten. Natuurlijk, het is nobel om iets voor een ander te doen, maar als dit betekent dat je na afloop drie dagen niet kunt praten van vermoeidheid of zelf een boel werk in hebt te halen, is het ’t dan waard? Daarnaast kan nee zeggen je een hoop ademruimte geven. Misschien heb je het niet per se druk, maar soms is het fijn om even minder of niets te hebben, zodat je jezelf kunt opladen. En dat is ook heel belangrijk. Bovendien: als je constant ja zegt, kun je aan de gang blijven. Dit terwijl je niet iedereen tevreden kunt stellen. Je mag dus gerust nadenken over waar je wel en geen ja of nee op zegt.
Hoe?
Goed, oké, af en toe nee zeggen kan dus absoluut geen kwaad, sterker nog: het is goed voor je. Maar hoe pak je het aan? Allereerst: nee zeggen betekent niet dat je fel uit de hoek moet komen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Nee, dat gaat me niet lukken’, of: ‘Nee, dat zal niet gaan.’ Zoals je ziet, hoef je er niet meteen een reden bij te geven. Dit kan namelijk ook weer een opening zijn voor een discussie. Wordt er naar een reden gevraagd of wil je per se een reden geven, hou het dan kort. Op die manier kom je standvastiger over dan wanneer je er allerlei argumenten bijhaalt. Dan lijkt het namelijk of je je erg verdedigt. Zeg bijvoorbeeld: ‘Nee, ik kan die taken niet overnemen. Ik heb het al heel druk met mijn eigen werk.’ Denk je dat er een vraag aan zit te komen waarop je nee wilt zeggen, oefen dan, als je dit moeilijk vindt, voor de spiegel met nee zeggen. Het is namelijk de bedoeling dat je vriendelijk, maar ook beslist overkomt, en dus een bondig antwoord geeft. Kijk ook uit met smoesjes: het lijkt een goed idee om nee te zeggen zonder dat je daarbij naar jezelf wijst (‘ik heb al een afspraak’ in plaats van: ‘Ik voel er vanavond niets voor om uit te gaan’), maar daardoor denkt de ander mogelijk dat je onder andere omstandigheden wél welwillend bent. Wees dus eerlijk.
Eerste hulp bij nee zeggen
Soms gaat het nee zeggen niet van een leien dakje. Gelukkig is daar ook wat voor te bedenken. Heb je duidelijk en vriendelijk nee gezegd, maar blijft die ander aandringen? Gebruik dan de techniek van de beschadigde grammofoonplaat: blijf herhalen, net zolang tot je gesprekspartner het begrijpt. Houd je poot stijf. Overrompelt iemand je met een vraag en durf je niet meteen nee te zeggen? Vraag dan of je er later op terug mag komen. Wil je, tot slot, wel nee zeggen, maar toch helpen? Dan kun je natuurlijk altijd proberen mee te denken met een oplossing.
Teleurgesteld
Reageert diegene teleurgesteld op jouw nee? Dat mag, net zoals jij je zo mag voelen nadat iemand nee heeft gezegd. Maar dat betekent niet dat je moet toegeven. Jij mag nee zeggen, een ander mag dat jammer vinden. Maak dat niet ingewikkelder dan het is. Dat zal die ander na even baaltijd te hebben genomen ook niet doen, want mensen gaan na een nee al snel weer op zoek naar een oplossing.
Kan jij goed nee zeggen?