Gratis anticonceptie voor vrouwen definitief van de baan

Afgelopen week heeft het Gerechtshof Den Haag besloten dat de Nederlandse staat niet verplicht is om anticonceptiemiddelen voor volwassen vrouwen gratis te maken. Dit betekent dat Nederlandse vrouwen of hun zorgverzekering verantwoordelijk blijven voor de kosten van hormonale anticonceptie. In 2020 spanden Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak een zaak aan tegen de staat, om via de rechter af te dwingen dat alle anticonceptiemiddelen, behalve condooms, gratis zouden worden verstrekt. Helaas is deze mogelijkheid nu definitief van de baan.

Anticonceptie en zorgverzekeringen?

Tot 2011 zat anticonceptie in het basispakket van vrijwel alle zorgverzekeringen in Nederland. Na dat jaar werd de regelgeving aangescherpt, en sindsdien worden de kosten van anticonceptie alleen volledig vergoed voor vrouwen onder de 18 jaar. Voor vrouwen tussen de 18 en 21 jaar worden deze kosten verrekend met hun eigen risico. Ben je ouder dan 21 jaar en niet aanvullend verzekerd? Dan moet je de kosten zelf betalen. Dit betekent dat de pil, het spiraaltje of andere hormonale anticonceptiemiddelen niet meer standaard onder de basisverzekering vallen voor deze leeftijdsgroep.

Discriminatie of eerlijk beleid?

De organisaties Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak voerden in hun zaak aan dat dit beleid discriminerend is. Seks is immers iets dat meestal tussen twee mensen plaatsvindt, en ook mannen zijn hierbij betrokken. De ongelijkheid die ontstaat wanneer vrouwen de kosten van anticonceptiemiddelen moeten dragen, wordt door hen dan ook als discriminerend ervaren. De rechter was het hier echter niet mee eens. In de uitspraak werd aangegeven dat er geen sprake is van discriminatie wanneer vrouwen boven de 21 jaar, die niet aanvullend verzekerd zijn, hun anticonceptiemiddelen zelf moeten betalen. De organisaties gingen tegen deze uitspraak in hoger beroep, maar helaas heeft ook het gerechtshof in hoger beroep beslist dat de Nederlandse staat hierin geen verplichting heeft.

Een nieuwe uitspraak

Ondanks de inzet van beide organisaties heeft het Gerechtshof van Den Haag hen opnieuw geen gelijk gegeven. Het hof erkent wel dat de kosten van (hormonale) anticonceptie niet eerlijk verdeeld zijn tussen mannen en vrouwen. Dit betekent dat vrouwen in Nederland voor hun eigen anticonceptie moeten blijven betalen, tenzij ze aanvullend verzekerd zijn. Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak laten zich echter niet ontmoedigen, ze blijven vasthouden aan hun standpunt dat anticonceptie voor alle vrouwen en mensen met een baarmoeder kosteloos beschikbaar moet zijn. De strijd is volgens hen nog niet gestreden.

In de praktijk blijft het dus zo dat vrouwen in Nederland voor hun anticonceptie moeten betalen, afhankelijk van hun leeftijd en verzekering. Deze beslissing brengt niet alleen kosten met zich mee, maar blijft ook de vraag oproepen hoe eerlijk het is dat alleen vrouwen voor deze middelen moeten opdraaien.