Over narcisme: Wat als je eigen kind narcistische trekjes heeft

Hoe wordt iemand een narcist?

De exacte oorzaken van het ontstaan van de narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn uiteenlopend, maar vaak spelen er een aantal factoren een rol, zoals ervaringen uit de vroege kindertijd, leefomgeving en psychologische factoren. Achteloosheid van ouders naar het kind kan het risico op narcistische trekken vergroten. Als een ouder overbeschermend is, een kind overmatig beloont en alles prijst wat hij of zij doet, kan het kind de behoefte ontwikkelen om altijd bewondering en aandacht nodig te hebben.

Te veel negatieve kritiek kan er ook voor zorgen dat het kind zichzelf slecht voelt over zichzelf, waardoor deze narcisme als het ware ontwikkelt als een verdedigingsmechanisme. Ook een genetische afwijking kan lijden tot veranderingen in de hersenen. Net als misbruik, van welke aard dan ook, kan mensen het gevoel geven slachtoffer en onbemind te zijn, wat kan leiden tot narcisme. Maar ook narcistische ouders kunnen hun kinderen beïnvloeden en laten opgroeien als een narcist.

Tekenen van narcisme bij een kind

Het verschil tussen een narcistisch kind en een “normaal kind” is dat de laatste wel naar aandacht snakt, maar in een mate die bij de leeftijd past. Ze zijn dankbaar en waarderen aandacht, terwijl een narcistisch kind aandacht als vanzelfsprekend en zijn of haar recht ziet. Dit kind ervaart ook geen dankbaarheid richting de ouders. 

Een normaal kind droomt ervan om groot te zijn of te fantaseren een superheld(in) te zijn, maar ze realiseren zich dat dit fictie is. Het narcistische kind daarentegen gelooft dat hij/zij groots is en anderen lager zijn dan zij. Ze hebben hoge en onredelijke verwachtingen van anderen. 

Het narcistische kind gelooft daadwerkelijk dat hij of zij superieur is en het verdient om beter te worden behandeld. Ze hebben volledige minachting voor de gevoelens van anderen, zelfs naar de ouders toe. 

Overige kenmerken zijn onder andere dat ze een grote eigendunk, een explosief karakter en een opportunistisch gedragspatroon hebben. Daarbij geven ze anderen de schuld van hun mislukkingen, zijn overtuigd dat ze beter zijn dan alle andere buurtkinderen en zijn tegelijk jaloers op de prestaties of bezittingen van andere kinderen.

Wat als je kind narcistische trekjes heeft?

Merk je dat je kind kenmerken van narcisme vertoont? Leer hem of haar beter begrijpen wat emoties en sociale relaties inhouden. Maak duidelijk dat ze net als de anderen in het gezin zijn en geen voorkeursbehandeling krijgen. Neem je waar dat het kind zich superieur neerzet ten opzichte van anderen? Geef dan duidelijk aan dat ze anderen niet mogen pesten en dat anderen niet ondergeschikt zijn, maar maak het kind niet belachelijk. Leg vooral ook uit aan het kind wat het betekent om evenwicht in relaties te hebben, leer het kind begrijpen dat iedereen zijn eigen bijdrage en verantwoordelijkheid heeft in een gezin en wat de dynamiek in een relatie inhoudt. 

Laat ze oefenen met sociale vaardigheden, dat een gesprek met de ander betekent: 50% luisteren en 50% praten en ga dit thuis oefenen. Geef onvoorwaardelijke liefde: geef dus geen cadeaus als ze iets bereiken en beledigingen als ze falen. Blijf neutraal en laat ze zien dat liefde ongeacht wat, altijd aanwezig is. Wees daarnaast ook krachtig en begrensd, maar niet gewelddadig. Leer je kind praktische discipline aan in het ontwikkelen van een respectvolle behandeling naar anderen. 

Het is een intensieve klus en garanties zijn er niet, maar het kan daadwerkelijk helpen om je kind beter in toom te houden en te laten blijven. Soms kan therapie helpen, afhankelijk van de aard en gradatie van narcisme en waar het vandaan komt.

Mocht je hierover door willen praten, dan kunnen we een afspraak maken.

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere derde zondag van de maand verschijnt haar column op Ze.nl. Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.

Charlotte schreef eerder:

Co-ouderschap met een narcist
Hoe ga je verder nadat je het contact verbreekt met narcistische familieleden
Tips om de Kerst door te komen na narcistisch misbruik