Bij de verkiezingen van 4 juni gaat er gestemd worden voor het Europees Parlement, de enige instelling van de Europese Unie die rechtstreeks door burgers gekozen wordt. Het Europees Parlement bestaat uit 785 leden, waarvan 25 door Nederlandse leden mogen worden opgevuld. De leden worden elke vijf jaar verkozen. De nationale regeringen en parlementen hebben geen directe stem in het Europees Parlement. Wel zijn de leden van het Europees Parlement vaak verbonden met een politieke partij uit het eigen land. De leden van deze nationale politieke partijen vormen in het Europees Parlement soms samen een fractie om zo meer invloed uit te kunnen oefenen. Zo is de PvdA lid van de sociaal-democratische fractie en vallen de VVD en D'66 onder de liberaal-democratische fractie. Daarnaast kunnen leden er ook voor kiezen om zich niet aan een fractie te binden, maar onafhankelijk te blijven.
Wat doet het Europees Parlement?
Het Europees Parlement is minder machtig dan een nationaal parlement. Zo heeft het geen recht van initiatief (dat heeft de Europese Commissie) en mag het dus geen wetsvoorstellen doen. Wel werkt het mee aan het vaststellen van Europese wetten samen met de Raad van Ministers, regelt het parlement het vaststellen van het budget voor de EU, controleert het de activiteiten van de EU en kan het een aantal functionarissen benoemen, zoals de voorzitter van de Europese Commissie.
Op wie kan ik stemmen?
Kiezers krijgen een kandidatenlijst thuisgestuurd met daarop de lijsten van de politieke partijen. Alle mensen die samen op een lijst staan, hebben ongeveer dezelfde politieke opvattingen. De nummer één op de lijst is de lijsttrekker. Daaronder volgen de namen van de overige kandidaten. Je kunt ook op één van hen stemmen: dat wordt wel het uitbrengen van een voorkeurstem genoemd. Voor standpunten van de verschillende politieke partijen kun je de websites van de partijen zelf raadplegen, of, als je snel een indruk wilt krijgen, gebruikmaken van een kieswijzer zoals Kieskompas (www.kieskompas.nl) of Stemwijzer (www.stemwijzer.nl). Bedenk bij deze kieswijzers wel dat het advies dat je krijgt maar op enkele stellingen gebaseerd is.
Waarom zou ik gaan stemmen?
De macht van het Europees Parlement is relatief beperkt. Toch kan je met je stem wel degelijk invloed uitoefenen op de besluitvorming in de Europese Unie voor de komende vijf jaar. Europees recht heeft voorrang op nationaal recht: de wetten die in Brussel worden gemaakt, gelden dus vrijwel altijd ook in Nederland. Die wetten gaan bijvoorbeeld over de economie, milieu, energie en veiligheid. Bovendien is stemmen een voorrecht: nog maar sinds 1919 mogen vrouwen stemmen en nog steeds zijn er landen in de wereld waar vrouwen helemaal geen stemrecht hebben.
Hoe kan ik stemmen?
Iedere kiesgerechtigde krijgt een stempas of oproepkaart. Deze neem je samen met je identiteitsbewijs mee naar het aangegeven stembureau. Heb je zelf geen tijd om te stemmen, maar wil je wel je stem uitbrengen, dan kun je ook iemand anders voor je laten gaan. Je geeft dan een volmacht door het formulier op de achterkant van de pas of oproepkaart in te vullen.
