Klein museum in je boekenkast

Vrije tijd 17 jaar geleden door Redactie Ze.nl

Als ik echte tederheid vond, was
Zij onmiskenbaar: zij zweeg.
Vergeefs sla je zorgzaam mijn bondjas
Om mijn schouders. Het is zo leeg
En vergeefs wat je zegt: verschrikkelijk
Verliefd te zijn, voor het eerst.
Die oogopslag! Jij – inschikkelijk?
Je bent gulzig en onbeheerst!
- December 1913, Tsaardorp -

Maar ook:

Sneeuw. Ga liggen. Korte metten.
Hoeveel kogels? Vijf?
Achtentwintig bajonetten?
Alles voor één lijf.
Ik borduurde voor mijn broeder
Bitter dit gewaad.
Bloed, o bloed is iets waar moeder
Rusland graag in baadt.
- 16 augustus (oude stijl) 1921, een treinwagon -

Het zijn slechts twee korte gedichten uit de bloemlezing Sneeuwstorm, Noodlot, Lied van de Russische Anna Achmatova die zo'n vijfentwintig jaar geleden faam verwierf in Nederland. Zij was actief van 1909 tot 1966, haar sterfjaar. Anna Achmatova is het pseudoniem van Anna Andrejenva Gorenko (1889). Zij gebruikte de achternaam van haar grootmoeder. Achmatova wordt beschouwd als de grootste Russische dichteres. Het grootste deel van haar leven woonde ze in St. Petersburg. Liefde en politiek zijn belangrijke thema's geweest in de poëzie van Achmatova; tijdens het stalinistische bewind verloor ze talloze geliefden.

Toegankelijk

Uitgeverij Meulenhoff bracht onlangs de bloemlezing uit. Mooi uitgevoerd in hardcover, met een klassieke uitstraling. De bloemlezing wordt compleet en toegankelijk door de begeleidende teksten in de bundel, biografische informatie en uitleg over de betekenis van Achmatova's dichtkunst.

Zo vertelt samensteller Hans Boland waarom de bundel uit drie verschillende delen bestaat. Het eerste deel bevat 'losse' gedichten die op chronologische volgorde zijn weergegeven. Uit dit deel komen de bovenstaande twee gedichten. Het tweede deel bestaat uit tien cycli, allen met een titel (bijvoorbeeld 'Liedjes') en daaronder kleinere 'hoofdstukjes'. Het derde deel bevat vier epische werken (verhalende literatuur). De samensteller heeft dit gedaan om de lezer een beeld te geven van de ontwikkeling van Achmatova's oeuvre, maar ook van de thematische samenhang.

Betekenis

Ook gaat hij in op de betekenis van Achmatova's dichtkunst en lees je een beknopte 'biografie' met data uit het leven van de dichteres. Boland noteert in zeventig bladzijden annotaties en je vindt je een alfabetische lijst van oorspronkelijke titels en beginregels achterin de bundel.

Laat je niet afschrikken door het woord 'poëzie', de gedichten van Achmatova zijn tijdloos, treffend, aandoenlijk en confronterend, omdat ze aan de ene kant puur over liefde en eenzaamheid schrijft, maar ook omdat ze de gruwelen van het stalinistische bewind in woorden weet te vatten. Dat maakt dat het een waardevolle literaire bundel is, die je ook nog enige algemene ontwikkeling bijbrengt.

_{Afbeelding verwijderd door redactie}