Afshin Ellian: 'Allah weet het niet beter!'

"De laatste bundel van Theo van Gogh heette: Allah weet het beter. Deze uitdrukking wordt in het Midden Oosten vaak gebruikt. Theologisch klopt deze uitspraak wel, want Allah is volgens de koran alwetend. Het leuke is dat je kan merken hoe bepaalde uitspraken buitengewoon geestig kunnen overkomen op het moment dat je je buiten jouw eigen cultuur en land begeeft. Want, hoezo Allah weet het beter? Wat is dat nou weer voor een domme uitspraak?

Ik heb de rechtzaak van de Hofstadgroep van dichtbij gevolgd. Toen herinnerde ik mij deze uitspraak, maar bedacht me: 'Nee, Allah weet het niet beter, wat is dat voor onzin.' Ik ontken hier niet mee dat er geen Allah of God bestaat, alleen dat hij het niet beter weet. Vandaar ook dat ik deze titel een goed antwoord of aanvulling vind op het boek van Theo van Gogh Allah weet het beter, Allah weet het niet beter!"

"Wat dit boek onderscheidt van mijn vorige werken? Mijn vorige werken waren een bundeling van artikelen die ik na 2 november 2004 heb geschreven. Hierin ben ik uitvoerig ingegaan op de reactie vanuit de Nederlandse samenleving en politiek op de moord op Theo van Gogh. Met dit werk ga ik niet zo zeer verder in op hoe gevaarlijk de radicale islam is, maar meer hoe gevaarlijk de gemiddelde Europeaan is, die veel te snel geneigd is alles toe te geven. Denk aan Geert Mak, hoe we ook over de film van Ayaan Hirsi Ali mogen denken (Submission red.). Het blijft een gekke vergelijking wanneer Mak zegt, dat deze film vergelijkbaar is met een propagandafilm uit Duitsland, tijdens de Tweede Wereld Oorlog. Wat ik met dit boek probeer duidelijk te maken, is dat het niet om vrede gaat, zoals bijvoorbeeld Geert Mak in zijn werken wel beweerd, maar om VRIJHEID."

Hoe denk jij dat jouw opinie een bijdrage kan leveren aan het debat in Nederland?

"Ik heb geen mechanisme om te meten. Wel merk ik dat ik door veel mensen serieus word genomen. Ik zie bijvoorbeeld in de Marokkaanse gemeenschap, dat zij veel praten over de teksten die ik schrijf. En niet allemaal op een negatieve manier, zoals het beeld doet vermoeden. Dat is helemaal niet zo! Een ander voorbeeld is het comité voor ex-moslims (Afshin Ellian was hier ook bij betrokken, red.). Ik kreeg laatst een videoboodschap te zien waarin een debat plaatsvond over afvalligheid in een Arabische Sjeik staat. Hieruit blijkt dat hele discussie hier in Nederland over afvalligheid een enorme weerklank heeft gevonden in de Arabische wereld en media. Dus de discussie zoals ik die aandraag, heeft wel effect, maar je moet geduld hebben."

Op dit moment lijkt het alsof de politiek meer in de media komt met allerlei uitspraken en onderlinge discussies dan met een echt beleid. Zou je kunnen zeggen dat de politiek meer met zich zelf bezig is dan met land te besturen?

"Je kan wel zeggen dat een groot deel van Nederland wantrouwen heeft in de politiek. Er is nog nooit zo'n grote kloof geweest tussen het volk en de politiek. Het vertrouwen is er niet meer blijkt uit recent onderzoek. Dit komt voor een deel door het gedrag van onze politici en voor een deel door
het onduidelijke systeem in hoe de politiek werkt, waardoor je niet meer weet waarop je stemt. Als politici zou ik mij dit zeker aantrekken. Ik zou als partij een lijst maken met acht duidelijke punten en hierin geen concessies doen. Dan is het duidelijk als je stemt op een partij."

De integratie komt nu ook meer voor in alle politieke agenda's. Het wordt te pas en te onpas genoemd. Heb je de indruk dat hier ook iets mee wordt gedaan door de politieke partijen of denk je dat zij dit alleen maar zeggen omdat het op dit moment leeft?

"Sinds de opkomst van Pim Fortuyn is er zeker vooruitgang geboekt. Weliswaar niet dankzij de overheid, maar ondanks de overheid. Op een aantal punten, zoals de economische participatie van migranten en de criminaliteit onder allochtonen, is helemaal geen vooruitgang geboekt. Integratie als vraagstuk blijf nog steeds als maatschappelijk vraagstuk over. Dus ik vrees dat je gelijk hebt: 'ze komen niet met een echte duidelijke visie hierover.' Kijk nu naar mevrouw Vogelaar, zij wil drie miljard euro stoppen in achterstand wijken. Maar hiermee los je niet de vraag op waarom sommige mensen nog steeds problemen veroorzaken in die wijken. Je zou daarom ook de problemen moeten oplossen van bijvoorbeeld mensen met een uitkering, dan doe je echt wat aan het probleem. Veel te gemakkelijk koppelt de linkse politiek integratie aan geld. Je stopt er geld in en het probleem verdwijnt. Rechts doet dit ook. Door maar genoeg wetten aan te scherpen en bevelen vanuit Den Haag uit te vaardigen, denken ze hiermee het integratie probleem op te kunnen lossen. Beiden kan dus niet. Het is een complex vraagstuk die om een heldere visie vraagt."

Je hebt deel genomen aan het comité voor ex-moslims. Dat heeft veel debatten losgemaakt in Nederland en daarbuiten. Zou een dergelijk comité nu nog zin hebben? En hoe zou dit het gewenste resultaat kunnen opleveren?
"Het is niet meer nodig om een nieuw comité op de agenda te zetten, dat was de bedoeling van dit initiatief en dat is reeds gelukt. Waar het nog aan ontbreekt, zijn de juiste maatregelen die genomen moeten worden tegen de bedreiging van ex-moslims. Daar zouden politici zich eens goed en duidelijk over moeten uitspreken. Het probleem van de bedreiging tegen ex-moslims is dan ook niet opgelost. De discussie is wel erkend, dat was ook de bedoeling van dit comité."

Als het gaat om het nemen van veiligheidsmaatregelen tegen bedreiging, lijkt het alsof het een moeilijke discussie is tussen de verschillende verantwoordelijkheden op lokaal niveau, gemeente en landelijke niveau. Wat vind je hiervan?

"Ik heb mij intensief beziggehouden met deze discussie vooral, omdat men onderscheid maakt tussen de verantwoordelijkheid van het locale domein, locale politie, het landelijk domein en de centrale overheid. Dit onderscheid is gelukkig gedeeltelijk opgeheven. Hierover heb ik ook een behoorlijke strijd gevoerd om dit voor elkaar te krijgen, maar het blijft een feit dat het heel lang kan duren voordat deze maatregelen echt worden toegepast. Ook in het geval van bijvoorbeeld bedreigde personen door dierenactivisten. Dit is gewoon regelrechte terreur waartegen autoriteiten, zowel op het locale als centrale niveau, met alle middelen moeten optreden. Onze politici zijn te bureaucratisch. Maar politiek betekent juist dat iemand die de keuze maakt, visie en oren heeft naar wat er in de samenleving gebeurt en hier naar handelt."

Hoe zit het met jouw eigen veiligheidssituatie en hoe gaat jouw gezin hiermee om?

"Ik wil hier niet teveel over kwijt, maar zonder steun van mijn vrouw en gezin zou ik deze maatschappelijke discussie niet kunnen voeren. Zij begrijpen dat om dergelijke onderwerpen op de agenda te zetten, bepaalde handelingen en uitspraken nodig zijn. Soms word je ook verrast door de reactie op wat je zegt. Ik herinner mij een stuk dat ik heb geschreven over het salafisme, waarin ik aangaf dat deze vorm van geloof ideologisch moet worden uitgeroeid. Maar deze uitspraak heeft tot veel commotie geleid. Dan krijg je een discussie waar je niet op hebt gerekend. Ik heb dit stuk geschreven als een constatering, dat het salafisme een slechte invloed heeft op onze jeugd. Zo worden ze gepercuteerd voor de radicale islam. Zo'n reactie als op dit stuk blijft mij en mijn omgeving verassen. Je kan hele debatten voeren, maar soms is een half woord al genoeg voor zoveel commotie. Deze reacties zorgen ervoor dat mijn omgeving en ik juist dichter bij elkaar komen."

Wat vind je van de vooruitgang als het gaat om de emancipatie onder moslima's?

"Het is geen gemakkelijk proces als het gaat om de emancipatie van moslima's. Het is niet zo dat de emancipatie is voltooid, omdat er een paar vrouwen met hoofddoek nu studeren, helemaal niet! Iemand die zo religieus is dat zij een hoofddoek gaat dragen, zal zich, ondanks haar studie, toch uiteindelijk aan de tirannie van de mannen moeten onderwerpen. Ik heb wel het idee dat er toch ook een paar veranderingen hebben plaatsgevonden. Stukje bij beetje, wordt er een strijd gevoerd binnen de gemeenschap. In alle heftigheid wordt er op dit moment discussie gevoerd. Wat de resultaten zijn, kan je op dit moment nog niet vaststellen. Maar nog steeds hebben mannen het voor het zeggen in de gemeenschap en zijn er nog veel vraagstukken die nog niet zijn opgelost. Het ligt bij de vrouwen zelf om deze strijd aan te gaan en het lef te hebben om met de onderdrukkende tradities te breken."

Wat is de rode draad die jij graag aan jouw studenten zou willen meegeven.

"Wat ik graag wil meegeven aan mijn studenten is, het academische vermogen om in alle vrijheid en onafhankelijkheid over maatschappelijke vraagstukken kritisch durven na te denken."

Allah weet het niet beter
A. Ellian
303 bladzijden
Uitgeverij Meulenhoff
ISBN10: 9029078553/ISBN13: 9789029078559