Wat leren we van drama koninginnedag?

Opvallend is dat men vooral sprak over maatregelen om de schade en mogelijkheid te minimaliseren. Men heeft zich vooral bezig gehouden met het symptoom van de daad en veel minder met de diepere oorzaak. Het onderzoek blijft daarmee oppervlakkig en beperkt zich tot symptoombestrijding. Hoe kan een daad van een dergelijke 'gek', het kan ook een terrorist zijn, zo min mogelijk schade aanrichten. Op de diepere oorzaak van de daad, hoe het mogelijk is dat de man ertoe kwam, gaat men niet in, want dat is geen beleidsvraag. In de media beperkt het antwoord op deze vraag zich tot een gesprek met zijn ouders en een kort profiel van de dader. Het is alsof hij de enige hoofdschuldige is.

Mijn vraag is of de dader ook daadwerkelijk de enige schuldige is. Zijn beslissing staat niet op zichzelf maar resulteert uit verschillende invloeden van de maatschappij die evenzeer hebben bijgedragen tot zijn daad. Deze werkelijkheid is pijnlijk maar valt niet te ontkennen. De hele maatschappij is medeverantwoordelijk voor deze daad, wij allen. De verharding en verzakelijking maakt ons onmenselijk en dat is ook met de dader gebeurd. Hij is niet vanzelf tot deze daad gekomen, maar het gebeurde is het eindpunt van een lang proces van mentale drooglegging. Dat we in een dergelijke maatschappij leven is ook niet vanzelf gebeurd, maar het is onze keuze, onze keuze van het beleid, onze keuze van de wetgeving.

De dader is evengoed slachtoffer van deze maatschappij. Hij was telkens zijn baan kwijt en de volgende dag zou hij de sleutel van zijn huis inleveren. Daarmee was hij alles kwijt, zelfs zijn thuis. Het was alsof de grond onder zijn voeten was weggeslagen en hij stortte de diepte in. In deze dodelijke leegte ben je geen mens meer. Je laat je leiden door je instincten om te overleven en je beseft dan niet meer wat je doet. Het is alleen het gelaat van een medemens, die hen weer menselijk kan maken. Maar die was er schijnbaar niet. Waarom niet? Dat is de cruciale vraag die we ons moeten stellen om dergelijke rampen in de toekomst te voorkomen. Waar is die mens die hem begrijpt? Waar is het menselijk gebaar dat hoop geeft? Waar is de glimlach die wonderen kan doen?

Achtergrond Prof. Dr. Paul de Chauvigny de Blot SJ Lic. Ph.

Hij werd geboren op Java, Indonesië. Hij studeerde natuurkunde, filosofie en politicologie, later psychologie en spiritualiteittheologie. Hij werkte als chemicus op een suikerplantage en ging bij de commando's toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Hij belandde in een concentratiekamp. Na de oorlog trad hij toe tot de jezuïetenorde.

Paul de Blot werkte in het basisonderwijs, als pastor, als docent aan de universiteit en sinds 1979 als campus moderator aan de Nyenrode Business Universiteit. Hij promoveerde in 2004 op het proefschrift Vernieuwing van organisaties in een chaotische omgeving door vernieuwing van de mens, en werd in 2006 benoemd als hoogleraar Business spiritualiteit.

Voor meer informatie ga je naar Pauldeblot.nl