De familiesekte

Je kan een gezelschap een sekte noemen als er sprake is van (een) leider(s) die de leden hun wil opleggen, met (verstrekkende) straffen als gevolg, wanneer de regels niet worden opgevolgd. Dit speelt tussen ouders en kinderen (of leraren en kinderen) altijd wel (ten dele), maar het krijgt een sektarisch karakter als: (1) De leider gevolgd wordt uit angst, meer dan uit liefde. (2) Eigen inbreng van leden niet positief wordt benaderd. (3) Vrijheden van leden op veel fronten worden beknot. (4) De kans groot is om dierbaren te verliezen als een lid afhaakt. (5) De ontwikkeling van het individu lager wordt ingeschat dan de ontwikkeling (of het in stand houden) van de groep.

Een aantal kenmerken

Perfectionisme; isolatie; neiging tot anticipatie op de toekomst; verabsolutering van een deelwaarheid; neiging tot wrok; inpalming (het denken en doen door de leider(s) laten bepalen); hevige mate van controle; macht van de leider(s) (hierarchie); afzondering (of negatieve beschouwing) van de buitenwereld; zichzelf als uitverkoren of slim zien (met als enige toegang (of inzicht) tot bepaalde 'ware' informatie).

De leider

In een sektarisch gezin is er één onbetwistbaar gezinshoofd (de hierna te noemen 'leider'), die heel dominant is en zichzelf ziet als de enige echte 'wetende'. Hij/zij heeft het zogenaamd altijd bij het rechte eind. Andere meningen worden door de leider als minderwaardig gezien en worden afgebroken. De leider speelt op een ongezonde manier de baas en duwt (op subtiele wijze) mensen uit de weg die tegengas geven. De andere leden van het gezin moeten altijd 'ja' knikken, anders onstaan er spanningen en ruzies. Als je probeert in een dergelijk gezin de leider te corrigeren, dan zal je snel merken hoe de vork in de steel zit.

'Uber'-gevoel

Typisch bij deze familiesekten is, dat ze altijd zeggen het énige goede te doen en dat zij weten hoe alles écht in elkaar zit (!). Mocht een hogere (rechterlijke) macht hen op het matje roepen, dan schieten zij direct in de slachtofferrol en praten ze alles goed wat er gebeurd is. Dit doen ze óf met veel harde woorden óf met veel tranen - in beide gevallen nemen ze de ruimte van anderen buiten het gezin vollédig weg. Nergens kunnen zij iets aan doen en hun gevoelens zijn altijd de oorzaak van iemand buiten het gezin. Voor alle emoties/situaties die zij als onplezierig ervaren krijgt een ander (vaak ook een 'ex'-gezinslid, hierna te noemen 'afvallige') de schuld. 'Het gaat niet goed met ons en dat komt door....(vul iemand buiten het gezin in)'. De leider heeft dat aan de familieleden geleerd. De leider zal alle gezinsleden en zeker ook nieuwe gezinsleden direct en regelmatig confronteren met de zogenaamde 'slechtheid' van de buitenwereld en die van de afvallige gezinsleden.

De afvallige

Als een leider het gevoel heeft dat iemand zijn/haar rol doorziet (of niet accepteert) dan zal hij/zij alles op alles zetten om deze persoon binnen het gezin in een zeer kwaad daglicht te zetten. De leider wil er zeker van zijn dat gezinsleden geen plezierig contact meer hebben met de afvallige. Zelf zal de leider, gek genoeg, wél nog regelmatig contact zoeken met de afvallige, om angst bij de afvallige te vergroten en te controleren hoe het contact met andere gezinsleden verloopt. De leider zal bovendien nog steeds proberen om vat te hebben op de afvallige en zijn/haar stempel willen drukken op diens keuzes en gedrag.

Dit alles verpakt de leider in de 'mantel der liefde', maar zijn/haar hart is koud en beschadigd. Zelf hebben deze leiders vaak hele traumatische dingen meegemaakt, zoals verstoting door eigen ouders, of langdurige heftige beschadiging van zijn/haar vertrouwen in andere mensen die dichtbij hen stonden. De drift om te controleren (en te perfectioneren) heeft daardoor ernstige en zeer schadelijke vormen aangenomen.

Gebrek aan vrijheid

Een ander teken van een sektarische familiestructuur, is dat gezinsleden geen persoonlijke vrijheid voelen. Gezinsleden, en nieuwelingen die opgenomen worden in het gezin, verliezen langzaam meer hun eigen persoonlijkheid. Van liefheid voor de buitenwereld mag geen sprake zijn als je in de familiesekte vertoeft. Anderen in je leven hebben je immers slecht behandeld, zo spreekt de sekteleider. Eén positief woord over een afvallige kan een storm aan boze reacties oproepen. Een heftig negatieve houding wordt juist gestimuleerd en aangemoedigd.

De Sinterklaas-tactiek

Als je een familiesekte betreed en je houd je aan de regels van de leider, dan word je binnengehaald alsof je Sinterklaas bent. Er wordt tegen je gezegd dat je de perfecte persoon bent voor gezinslid die-en-die, je krijgt presentjes, zorg, aandacht en er wordt spoedig een intieme sfeer gecreëerd. De leider vertelt je enkele 'geheimen' over zichzelf en andere gezinsleden. Omdat andere gezinsleden wel weten dat de leider een losse tong heeft, voelen ze angst als het nieuwe gezinslid zijn/haar kont in de keer zet tegen de leider, want ze hebben geleerd dat kennis macht betekent. De leider draagt zijn/haar zgn. kennis immers voortdurend uit, hetgeen onderdeel is van zijn/haar machtspositie. Aan de andere kant vertelt de leider 'geheimen' om informatie los te krijgen van nieuwe gezinsleden én omdat hij/zij eigenlijk (onderbewust) om hulp schreeuwt.

De rol naar buiten

De leider is absoluut geen persoon die vergeet & vergeeft. Nare herinneringen en situaties, zelfs die van tientallen jaren terug, worden in het heden nog altijd met veel emotie en rancune verteld. De leiders lijken vaak veel evenwichtiger dan ze zijn. Ze leven in extremen, maar vooral de vrolijke kant van deze personen komen als zodanig naar voren in (buitenwereld) gezelschap. De leider maakt grapjes en lacht veel en hard. Op het eerste gezicht kunnen ze zich als zeer sociale individuen voordoen (dit zelfs deels zijn), met het hart op de juiste plaats en een dijk aan inlevingsvermogen en mensenkennis. Ze komen netjes en opgeruimd voor de dag en besteden veel tijd aan uiterlijke zaken. Vaak kampt een dergelijke leider ook met verslavingsproblematiek, maar elke confrontatie daarmee van anderen wordt als 'onwetend' en 'onzin' afgescheept.

Manipulatie en het 'broed-syndroom'

De leider is er een absolute ster in om alles 'om te draaien'. Woorden van zowel gezinsleden als de buitenwereld worden tegen hen gebruikt, verdraaid, gemanipuleerd en vaak ook simpelweg ingevuld en verzonnen. De leider is snel van tong en komt daarom geloofwaardig over, zeker omdat de leider ook met (eigen) emoties weet te spelen en bedachte rollen weet aan te nemen, vaak (geheel) onbewust. Als je de leider niet snapt, dan snap je HET nog niet, kortom: dan ben je dommer en onvolwassener dan de leider (vindt de leider). Dan zal de leider jou aanpraten dat jij juist zwak en beschadigd bent of niet zelfstandig met iets om kunt gaan. Hij/zij vraagt om een grote mate van afhankelijkheid van gezinsleden. Geen enkel probleem wordt níet door de bril van de leider bekeken en de leider zal het probleem zelf op willen lossen, of daar in ieder geval steeds in grote mate bij aanwezig willen zijn. Vaak ook onderneemt de leider óngevraagd (ongewild) acties die (verstrekkende) gevolgen hebben voor de levens van gezinsleden.

De angstige schreeuwer

In deze familiesekten is het typisch dat de levensstijl van (ten minste) de leider niet overeenstemt met wat de leider roept. Hij/zij heeft veel mooie woorden, maar heeft in zijn/haar eigen leven juist tegenovergestelde gedragingen laten zien. Meestal is er sprake van emotioneel en mentaal misbruik (zoals manipulatie en intimidatie). De leider zal subtiel mensen tegen elkaar in het harnas jagen, meerderheidspolitiek toepassen en wantrouwen bij gezinsleden kweken. Zelfs kan de leider de anderen leren (of actief uitdragen) dat niemand hen zo goed snapt als de leider. De leider houdt (het allermeest!) van de familieleden en weet wat goed voor ze is. 'Fouten' van familieleden had de leider naar eigen zeggen altijd al voorzien/voorspelt. De leider kijkt ook erg negatief en angstig tegen veranderingen aan.

Zelfreflectie

Een goede manier om te achterhalen of leiding oké is, is door te kijken of hij/zij in staat is om eigen tekortkomingen te zien, uit te dragen en er zichtbaar wat mee te doen. Iemand die niet corrigeerbaar is, zal veel schade aanrichten, omdat zijn/haar fouten door niemand kunnen worden aangepakt. Eén van de meest nare eigenschappen van zo'n soort leider is, dat hij/zij je op subtiele wijze dwingt contacten met anderen die tegengas geven te verbreken. Vooral wanneer die 'anderen' dingen zeggen die tegen hun invloed ingaan. Dat is voor zo'n leider het meest enge wat kan gebeuren en daarom onverdraaglijk.