Lichte of donkere urine? Dit zegt het over je gezondheid

Ondanks dat we minimaal tien keer per dag naar de wc rennen (lees: liters thee), vergeten we nog weleens een blik in de pot te werpen op onze vloeibare boodschap. Want ja, de kleur van je plas spreekt natuurlijk boekdelen. Want wat betekent het eigenlijk of je lichte of donkere urine hebt?

Kleuren urine 

De kleur van je plas hangt af van verschillende factoren: je vochtinname, je eetpatroon, de medicijnen die je slikt en, natuurlijk, je hormoonhuishouding. Urochroom is het stofje dat kleur aan je plas geeft: hoe meer hiervan in je plas zit, hoe meer je donkere urine hebt. Maar welke kleuren urine bestaan er nou eigenlijk?

Kleurloos tot lichtgeel

Wanneer je gedurende de dag veel thee (of water) drinkt, kan je plas lichtgeel tot vrijwel kleurloos zijn. Je urine is sterk verdund door het vele vocht, maar dit zegt weinig over je gezondheid. Wel is het goed dat je zoveel drinkt en je vochtpeil hoog houdt. Bij diabetespatiënten of mensen met slechte nieren kan de plas altijd kleurloos zijn. Mocht je naast altijd kleurloze plas ook nog bepaalde klachten hebben, breng dan even een bezoekje aan je huisarts.

Donkere urine met gele gloed 

Heb jij ‘s ochtends vaak donkere urine met donkergele gloed? Dat is vrij normaal, omdat je ’s nachts geen vocht binnenkrijgt en meer transpireert, waardoor je ochtendplasje weinig vocht en veel afvalstoffen bevat. Ook na het sporten (en zweten) kun je dus donkere urine hebben. Heb jij al langere tijd donkere urine? De meest voorkomende oorzaak hiervan is een urineweginfectie, maar soms komt het ook voor bij geelzucht. Houd het dus goed in de gaten en bezoek een arts als je het niet vertrouwt.

Troebel

Troebele of schuimende urine wijst vaak op pyurie: er zit dan pus of etter in je urine. Dit kan voorkomen wanneer je last hebt van een urineweginfectie (plasbuisontsteking). Heb je hierbij ook last van jeuk en branderigheid tijdens het plassen? Dan is het verstandig om dit met je huisarts te delen voor wat onderzoekjes.

Wit

Wanneer je urine wit van kleur is kan dit duiden op fosfaturie; een verhoogd gehalte aan fosfaatzuren in je urine. Meestal is de witte kleur dan pas te zien als je klaar bent met plassen, omdat fosfaten relatief zwaar zijn. Witte urine is niet per se gevaarlijk maar het kan wel irriteren en soms zelfs nierstenen veroorzaken. Het is dus wel verstandig om een afspraak bij de huisarts te maken.

Grijs

Wanneer je donkere urine met een grijzige kleur hebt, kan dit een voorteken zijn van nierstenen. Dit kan ook pijn veroorzaken tijdens het plassen. Ook bij grijze urine kun je uit voorzorg beter contact opnemen met je huisarts. Het drinken van genoeg water, veel beweging en het slikken van vitamine A kan zorgen dat nierstenen voorkomen worden.

Bruin

Urine wordt voornamelijk bruin wanneer deze afgebroken eiwitten bevat, zoals hemoglobine of spiereiwitten. Donkere urine met een bruine kleur kan duiden op een nieraandoening, alvleeskanker of ontsteking in de lever. Echter kan bruine urine ook voorkomen tijdens de zwangerschap. Houdt de urine langere tijd een bruine kleur aan, dan is het verstandig je huisarts te bezoeken.

Zwart

Zwarte urine komt - gelukkig - niet vaak voor. Wanneer je zulke donkere urine hebt dat het zwart is kan het zijn dat je lijdt aan melanomen (huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen). Zwarte urine duidt dus meestal op uitscheiding in de urine van melanine, een organisch huidpigment. 

Rood

Wanneer je urine roodkleurig is, hoeft het niet per se iets te zijn om je zorgen over te maken: je urine kan ook rood kleuren na het eten van rode bietjes of rode kool. Echter, wanneer je urine langere tijd rood is, kan dit wijzen op hematurie. Er zit dan bloed in je urine, waardoor je donkere urine krijgt. De meest voorkomende oorzaak hiervan is blaas- of nierbekkenontsteking. Omdat de oorzaken heel gevarieerd zijn, is het verstandig om contact met je huisarts op te nemen.

Purper

Ook purpere urine is zeldzaam, wanneer je paarse urine hebt kan dat namelijk betekenen dat je lijdt aan de erfelijke stofwisselingsziekte porfyrie. Dit is een verzamelnaam voor allerlei ziekten die kunnen ontstaan door stoornissen in de opbouw van hemoglobine.

Te veel of te weinig plassen

De gemiddelde mens produceert twee liter water per dag. Oorzaken voor een hoge urineproductie kunnen zijn: alcoholgebruik, een te hoge vochtinname, veel cafeïnehoudende dranken, diabetes of soms nieraandoeningen. Plas je juist te weinig? Dit kan te maken hebben met uitdroging, shock of nierfalen.

Lees ook: Vijf verrassende oorzaken waarom je vieze nagels hebt