Imposter syndrome: wat is het en waarom struggle je hiermee?

Leg jij de lat onmogelijk hoog voor jezelf? Ben je enorm perfectionistisch? Ben je onzeker over het werk dat je levert of vind je het nooit goed genoeg? Voel je je een fraudeur in wat je doet, ondanks je succesvolle prestaties? Dan heb je misschien last van imposter syndrome (oplichterssyndroom).

Lees ook: Dit zijn de beste dingen om te doen wanneer je overweldigd raakt

Wat is imposter syndrome?

Als je last hebt van imposter syndrome voel je je erg onzeker over je prestaties, ook als dit niet nodig is. Imposter syndrome is officieel geen psychische stoornis. Dat maakt dit fenomeen niet minder vervelend. Het voelt alsof je iedereen bedriegt, vandaar ook de naam; imposter syndrome (oplichterssyndroom). Zowel mannen als vrouwen hebben hier last van. Toch komt het vooral veel voor bij hoogopgeleide jonge vrouwen. Als gevolg van imposter syndrome ervaar je veel stress bij werkzaamheden en ben je zelden ontspannen. Ook stel je waarschijnlijk belangrijke dingen te veel uit door de angst om te falen. Hierdoor duurt het langer om iets af te maken, wat het gevoel van falen versterkt.

Hoe herken je imposter syndrome?

De symptomen van imposter syndroom zijn vrij makkelijk te herkennen. Je bent in ontkenning van je prestaties en je eigen kunnen en maakt jezelf wijs dat “iedereen dit kan”. Je bent heel kritisch op jezelf, waardoor je vaak ook een harde werker bent. Wanneer jij een compliment ontvangt ben je hier wantrouwig over en vindt zelf wat je hebt gedaan helemaal niet een compliment waard. Een ander symptoom is dat je het liefst niemand hulp vraagt. Doe je dit wel? Dan bewijst dit voor jou je incompetentie. Jouw negatieve idee over je eigen prestaties en kunnen stroken niet met de werkelijkheid, als je last hebt van imposter syndrome. De realiteit is niet vergelijkbaar met hoe jij dingen ziet.

Waardoor ontstaat het?

Hoge verwachtingen

Imposter syndrome speelt vaak een rol bij succesvolle mensen. Bij groter succes komt een grotere kans kijken dat je last hebt van dit syndroom. Het wordt hierdoor ook wel de “vloek van slimme mensen” genoemd. Je wil er alles aan doen om aan je omgeving en jezelf te voldoen, in wat jij denkt dat er van je verwacht wordt. Deze verwachtingen zijn hoger dan jij waar kan maken. Het syndroom komt door het streven naar perfectionisme en een probleem of te kort aan eigen waarde.

Opvoeding

Opvoeding speelt mogelijk ook een rol bij het ontstaan van imposter syndrome. Als je ouders je altijd hebben verteld hoe speciaal en uitzonderlijk jij bent, geeft dat druk om dit beeld te behouden. Als je dan je eerste baan hebt en het niet gaat zoals je dacht, kom je erachter dan je niet zo speciaal en uitzonderlijk bent als je dacht, maar dat jij ook fouten maakt net als je collega’s. Dit is dan moeilijk om mee om te gaan, vooral millennials hebben hier moeite mee.

Als jouw ouders je als kind leerden dat de nadruk ligt op het belang van een goede prestatie, is dit waarschijnlijk de oorzaak van jouw struggle met imposter syndroom. Hierdoor stel je later in je leven hoge verwachtingen aan jezelf.

Discriminatie

Vrouwen en mensen van kleur ontwikkelen het imposter syndroom als reactie op seksisme, racisme en micro- agressies die ze hebben ervaren in hun jeugd. Als reactie hierop werken ze harder om te bewijzen dat ze capabel zijn.

Hoe kom je ervan af?

Om van het imposter syndroom af te komen, moet je eerst bewust worden van het probleem en dat jij hier mee worstelt. Herken het bij jezelf om er vervolgens mee aan de slag te gaan. Ga dus vooral in gesprek met de negatieve stem in je hoofd. Complimenteer jezelf, ook al is dit op kleine prestaties. Pak alle succesvolle prestaties van jezelf bij elkaar en bewijs jezelf op deze manier dat je wel degelijk competent bent. Bedenkt wat je reactie zou zijn als een goede vriend last heeft van imposter syndroom. Hoe zou jij reageren? Wat zou jij als oplossing bedenken? Pas dit vervolgens toe op jezelf. Onderdruk de initiële reactie die je hebt van twijfels en onzekerheid. Maak de afspraak met jezelf niet te hard te werken of te kritisch op je werk te zijn. Als geen van deze aanpakken helpen, bespreek dan je problemen met een psycholoog.