Hechtingsproblemen na een narcistische ouder

Als je als kind opgroeit met een narcistische ouder, kan dat op latere leeftijd consequenties hebben voor het type hechtingsstijl wat je ontwikkelt. Met hechting bedoel ik de verbinding tussen ouder en kind.

Opvoeding narcistische ouder

Rond het vierde levensjaar is een kind op een bepaalde manier gehecht, ook al kan dit gedurende het leven nog veranderen. Er zijn meerdere hechtingsstijlen mogelijk, waaronder een veilige hechting, wat inhoudt dat je op je ouders hebt leren vertrouwen en zij veilig voor je zijn en hebt geleerd om op jezelf en tevens anderen te vertrouwen. Een veilig gehecht kind ervaart de wereld als veilig. De ouders luisteren naar de emoties van het kind en troosten en kalmeren het kind waar nodig; ze zijn emotioneel bereikbaar.

Als je uit een opvoeding met een narcistische ouder komt, kan het echter zo zijn dat je onveilig gehecht bent geraakt. Er zijn drie verschillende onveilige hechtingsstijlen; vermijdend, angstig en ambivalent.

Lees ook: Over narcisme: Do’s en don’ts in contact met een narcist

Een vermijdende hechting komt vooral bij verwaarloosde of misbruikte mensen/kinderen voor. Ze weten niet wie ze wel of niet kunnen vertrouwen en zijn niet in balans. Ze hebben geen personen in hun leven waar ze veilig aan gehecht zijn. Als volwassene voel je je prettig zonder hechte band met anderen en ben je vooral bezig met onafhankelijk zijn en vind je dat ook heel belangrijk, je wilt jezelf kunnen redden.

Angstige hechting

Bij angstige hechting wordt al het emotionele contact ontweken. Dit komt vooral voor bij mensen die negatieve ervaringen in het verleden hebben opgebouwd. Het kind heeft een schild opgebouwd waardoor niks of niemand hem/haar lijkt te raken. Deze vorm van onveilige hechting is eigenlijk zelfbescherming, op deze manier kan niemand je kwetsen. Als volwassene wil je graag een diepe band met anderen, maar merk je dat je het moeilijk vindt anderen te vertrouwen en ga je relaties uit de weg om maar niet gekwetst te worden.

Ambivalente hechting

Bij ambivalente hechting, is het ene moment alles oké, het volgende moment is het kind overstuur. Hier kunnen aanleg en negatieve ervaringen uit het verleden een rol spelen. Het lijkt op aantrekken/afstoten. Het kind voelt zich zo onveilig dat deze zo dicht mogelijk bij zijn ouder wil zijn, om dit vervolgens weer als te benauwend te ervaren en dan weer afstand wilt. Als volwassene ben je bang om alleen te zijn of om in de steek gelaten te worden, vind je het belangrijk dat anderen je aardig vinden en vind je anderen vaak interessanter dan jezelf en vraag je je ook af of anderen jou wel interessant vinden.

Uitingen hechtingsproblemen

Kinderen/volwassenen met hechtingsproblemen vertonen vaak bepaald gedrag, op school en/of werk en privé. Dit kan zich uiten in:

Gespannen zijn, weinig vaste relaties, snel boos/agressief, problemen met gezag, aantrekken en afstoten, teruggetrokken, wantrouwen naar anderen, druk/chaotisch, erg aanhankelijk zijn of juist oppervlakkig in het contact, faalangst en concentratieproblemen. Let op; dit kunnen kenmerken zijn van een onveilige hechtingsstijl, maar hoeft natuurlijk niet meteen te betekenen dat je onveilig gehecht bent.

Als je nog jong bent, kun je herstellen van een onveilige hechting, zeker tot het zesde levensjaar. Bij een veilige hechting kun je makkelijk emotionele relaties en een hechte band met iemand aangaan. Je kunt goed dealen met de emoties van anderen, vertrouwt ze en vice versa. Een onveilige hechting is makkelijker te veranderen in een veilige dan omgekeerd. Hiervoor heb je echter wel een ouder naast je nodig die je laat zien dat je op hem/haar kunt bouwen en vertrouwen en dat is in het geval met een narcistische ouder vaak lastig, waardoor je een verhoogd risico hebt om op latere leeftijd ook moeite hebt om anderen te vertrouwen. Want als je je eigen vader of moeder, -de eerste personen die je ontmoet in je leven en die je basis zijn-, al niet kunt vertrouwen, wie dan wel?

Oplossing

Nu krijg je misschien het gevoel dat het uitzichtloos is na je narcistische opvoeding, of een onveilige hechtingsstijl hebt ontwikkeld, maar hoeft nietl. Door middel van goede therapie, inzicht krijgen in je eigen hechtingsstijl, copingmechanismen en patronen, kun je jezelf heel goed trainen en bewust worden van je eigen gedrag. Hiermee kun je leren anders om te gaan met je hechtingsstijl.

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training.

Iedere derde maandag van de maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl

Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.