Over geluk: Niet ongelukkig, maar ook niet gelukkig
Je voelt je niet echt blij, een beetje mwoa… Maar het is ook weer niet dat je jezelf depressief zou willen noemen. Als je kijkt naar je leven in zijn algemeen geef jij het een zes minnetje. Grote kans dat jij aan het "languishing" bent - in het Nederlands vertaald: lusteloos.
Officieel wordt 'lusteloos' uitgelegd als de mentale staat tussen depressie en welzijn in. Vaak gaat de aandacht naar depressie of burn-out: helemaal aan de ene kant van het spectrum van mentale gezondheid. Of we zijn bezig met het najagen van volledig welzijn/geluk: de andere kant van het spectrum. Maar wat als je, je ertussen bevindt? Geen burn-out: je hebt genoeg energie. Ook geen depressie: je voelt je niet hopeloos. Gewoon een beetje vreugdeloos en doelloos... Je mist motivatie, hebt moeite met concentreren en bent onverschillig.
Helemaal normaal
Die "blègh" modus sluipt er meestal stiekem in. Wanneer je erin zit heb je het vaak niet eens door. Vaak gaat er veel tijd naar dingen die je niet echt motiveren, waarbij je snel afgeleid bent en vrijwel niet echt een verschil maakt voor iets of iemand. Netflix binge je lekker door en op de socials scroll je uren van je tijd weg. Bezigheden die an sich zeker kunnen ontspannen, echter is het vergelijkbaar met fastfood: het is lekker, makkelijk, maar “vult” niet echt. Als gevolg voel je je leeg, vlak en dus een beetje blègh.
Allereerst wil ik benoemen dat dit een hele menselijke staat is om in te verkeren, een dag, een week. Je bent niet altijd super “aan” of aan het floreren. Door de hele “geluksindustrie” en de vele insta zelfbenoemde coaches/levensguru’s zou je bijna denken dat je wèl in een depressie zit. Zo is er schrikbarend veel content die jou zelfs het idee geeft dat je aan jezelf moet werken, zo zal menig TikTok filmpje jouw even vertellen dat jij voldoet aan dè 5 kenmerken van een burn-out. Nou, laat die diagnose alsjeblieft over aan een psycholoog die bevoegd en opgeleid is deze diagnose te stellen.
The happiness cult
Ik noemde het al eerder: de #geluksindustrie. We jagen het allemaal na, het liefst zo snel en makkelijk mogelijk. Dat heeft deels te maken met onze Westerse samenleving, die over het algemeen niet in oorlog of hongersnood verkeerd. In Nederland heb je een dak boven je hoofd, voldoende eten en drinken en hoef je niet te vrezen voor je leven. Als we dit uitleggen vanuit Maslow’s Hierachy of Needs model, betekent dat dus dat wij een stapje hoger willen en kunnen. Is de eerste laag van behoeftes is voorzien, pas dan kun je een stapje hoger richting zelfontwikkeling en groei. Neem maar aan dat mensen in derdewereldlanden niet bezig zijn of ze vandaag gelukkig zijn of last hebben van hun zonnevlecht…
Nu hoef je je niet slecht te voelen dat jij geluk en groei na streeft, helemaal niet: ik juich het juist toe. Echter maken we hierin vaak een grote fout: het is onmogelijk om altijd helemaal happy zijn! Het leven gebeurt en soms zitten daar nu eenmaal vervelende of heftige gebeurtenissen bij. Ziekte, dood, ontslag of een relatiebreuk: nee dan hoef je niet happy te zijn. Emoties als verdriet, woede en dus ook lusteloosheid horen bij het leven.
Sociale vergelijking
De druk om continue positief of happy te zijn, vergroot zelfs de kans op “languishing” laat onderzoek zien. Jij gaat hierdoor denken dat je een dikke “loser” bent, omdat het jou niet lukt om met een positieve houding de shit des levens om te buigen naar iets moois, zoals menig Insta of TikTok guru jou adviseert “te manifesteren”. Daardoor voel jij je buiten de boot vallen en voel je je waarschijnlijk nog lustelozer.
Dat heeft te maken met sociale vergelijking. Ons brein vergelijkt zich altijd en continue met zijn omgeving, dat gaat veelal automatisch en zit in onze oertijd programmering. Die zorgde ervoor dat jij binnen de groep/stam bleef horen. Door hetzelfde gedrag en normen te hanteren als je omgeving, bleef je binnen de groep. Die groep bood bescherming, voedsel en connectie wat je nodig had voor overleving. Dat is tegenwoordig niet meer nodig voor overleving, echter werkt ons brein hetzelfde en vergelijken we ons dus met de onwerkelijke realiteit van de socials. Buitenom dat dit maar een stukje van de realiteit is, zijn dit ook nog eens ontelbaar veel mensen: je kan niet bij iedereen horen. Niet doen: het leven, jouw leven op dit moment is misschien gewoon even shit of blègh.
Pas op voor de lange blègh…
Alle verandering start met bewustzijn. Dus herken jij jezelf in deze symptomen? Dan is de kans groot jij aan het "languishing" bent. Niks aan de hand op zich. Merk je dat je er toch wel wat last van hebt of heb je moeite om eruit te komen? Dan is het misschien tijd voor actie. Onderzoek laat namelijk zien dat wanneer dit gevoel maanden aanhoudt, het de kans op depressie vergroot en dat wil je (neem ik aan) liever niet.
3 tips van psycholoog Adam Grant die jouw helpen om uit je “blègh” modus te komen:
1. Mastery: iets leren of bereiken
Stel een doel of begin aan iets nieuws. Kleine dingen helpen al, zelfs het winnen van een spelletje. Je voelt dat je iets bereikt en daar word je blij van. Kleine dingen zoals iets nieuws leren of je skills verbeteren, het volbrengen van een taak. Denk aan het maaien van het gras, een kast opruimen, een recept koken. Geef jezelf een taak of vraag in je omgeving om inspiratie en committeer jezelf hieraan. Daarmee bedoel ik dat je ermee doorgaat en niet stopt bij kleine uitdaging (slecht weer, missen van ingrediënt).
2. Mindfullness: ben volledig aanwezig in het moment, weg met afleiders
We kunnen maar 1 ding tegelijk, we zijn geen computer. Multitasking is geen toffe eigenschap, het is jezelf laten leeglopen. Je kan via smartphones continue alles tegelijk doen. Je gaat van je mail, naar je zoom, naar je koffie, naar je insta. Iedere 10 min wisselen we van taak. Je gunt jezelf geen zinvolle tijd. Je mist zo al snel uren in tijd: al deze kleine blokjes tijd die je “ff” tussendoor doet. Pak 1 taak, en maak deze af. Blokkeer tijd voor werk opdrachten of een spelletje voetbal, zet notificaties van je telefoon uit of beter – leg hem helemaal weg tijdens je opdracht: gun jezelf dit. Ook een grotere kans dat je slaagt in je opdracht van punt 1 ;)
3) Mattering: Impact die je maakt op andere mensen
Je wil voelen dat een verschil maakt, bij iemand iets bijdraagt en steunt. Betekenis geven. Anderen helpen en verbinding maken. Dat haalt je ook uit je lusteloosheid en brengt energie: breng tijd door met anderen, deel ervaringen en gesprekken. Kleine stapjes zijn al goed, je hoeft geen levens te redden. Een beetje kennis delen, twee mensen aan elkaar voorstellen, iemand voorlaten gaan of helpen met iets.
Grant geeft zelf aan dat een mooie manier om de bovenste drie te combineren een spelletje spelen is met vrienden op vaste basis. Denk hierbij aan met vrienden iedere vrijdag mee te doen aan de padel-competitie of een vaste pokeravond te organiseren. Hoe vaker je dit spel speelt, hoe beter je wordt. Er zit uitdaging in, met duidelijk doel: winnen. Je speelt het samen met elkaar, zonder elkaar kun je het spel niet spelen. En als je tijdens het spelletje op je telefoon zit, grote kans dat je mist! Heb je daar nog geen zin in? Dan mag je van mij lekker doorgaan met Netflixen en socials scrollen, dat is soms ook ff lekker.
Belangrijk: Heb jij het idee dat er meer speelt dan een beetje blegh? Neem dan altijd contact op met je huisarts of praat erover met iemand die je vertrouwt.
Dit artikel is geschreven door Rachelle Hensgens-Kock, MSc., Iedere maand verschijnt zij hier met een colum op Ze.nl.
Als geluksexpert vertaalt Rachelle de positieve psychologie naar de praktijk. Met haar bedrijf (Field of Faith) begeleidt zij zowel personen als organisaties in (werk)geluk, verandering en groei. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website (www.fieldoffaith.nl) en Instagram pagina @fieldoffaith.nl.
Rachelle schreef eerder:
