Over narcisme: Is een narcistische persoonlijkheidsstoornis te behandelen?

Blijven bij een narcist

Veel mensen roepen: 'ga weg bij deze persoon' en 'hij/ zij is niet goed voor je'. Daar hebben ze gelijk in. Toch zijn er mensen die me vragen: is hij/zij te veranderen of heeft hij/zij nu bij de volgende partner wel de inzichten en ligt het toch niet aan mij? Hier ligt een enorm taboe op en juist daarom vind ik het zo belangrijk om het te bespreken. Men heeft vaak een bikkelhard oordeel als iemand bij de narcist wil blijven. In werkelijkheid weet je helemaal niet waarom die persoon deze keuzes maakt. 

De narcistische persoonlijkheidsstoornis kan uitermate verwoestend zijn voor persoonlijke relaties en staat erom bekend dat deze moeilijk te behandelen is. Vooral omdat narcisten weinig tot geen zelfreflecterend vermogen hebben en de schuld vaak bij de ander leggen. Ze weigeren toe te geven dat ze een probleem hebben. Daarnaast kunnen narcisten tricks uit de gesprekstherapie halen om je zo te gaan manipuleren. Toch is NPS in zeldzame gevallen soms te behandelen, maar in heel veel gevallen ook niet. Daarnaast vereist het heel veel tijd en geduld en is het tevens afhankelijk van de aard en gradatie van narcisme. 

Oorzaak van narcisme

De precieze oorzaken van de narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn onbekend, maar het heeft mede ook vaak een genetische en/of biologische oorzaak. De aandoening wordt ontwikkeld in de kindertijd, waarbij ook ontoereikend ouderschap een bepalende factor kan zijn. Denk hierbij aan een ouder die zijn/haar kind voortdurend bekritiseert of juist overmatig ophemelt. Narcisten hebben nauwelijks tot geen empatisch vermogen, hebben het idee recht te hebben op wat zij dan ook willen, ze ervaren een hoge mate van onveiligheid, hebben vaak een gevoel van eigendunk en de neiging om anderen te kleineren. 

Narcisme behandelen

Als je er toch voor kiest om met een narcist door het leven te gaan, is behandeling noodzakelijk om de relatie in enigszins normale banen te leiden of pijnpunten in de relatie te herstellen die door deze stoornis zijn beschadigd. Let wel: De narcistische persoonlijkheidsstoornis is niet te genezen, maar heel soms behandelbaar.

In de basis zal er vaak psychotherapie toegepast worden en daarnaast vaak gezinstherapie/relatietherapie, om de narcist in kwestie te laten begrijpen, - dus heel rationeel gezien -, wat de oorzaken van hun overtuigingen zijn en waar deze vandaan komen. Ook probeert de therapeut de narcist te laten begrijpen wat het gedrag met een ander doet en op welke wijze hij/zij wel met anderen dient om te gaan. 

Door middel van therapie kunnen sommige narcisten leren wat realistische doelen zijn en een beter gevoel voor verhoudingen gaan ontwikkelen. Leren hoe je gezonde persoonlijke relaties kunt ontwikkelen en onderhouden en deze effecten ook zelf ervaren. Een narcist denkt immers automatisch: what’s in it for me? Dus als hij/zij er ook baat bij voelt of ziet, dan wil dat weleens positief stimuleren. Soms wordt er ook medicatie gebruikt, maar dit is vaak om aandoeningen zoals depressie of angst te behandelen, die vaak samengaan met deze stoornis. Er is geen specifieke medicatie voor NPS. Maar nogmaals: dit is echt in uitzonderlijke gevallen, dus denk vooral aan wat goed is voor jou.

Je hebt een zware kluif aan de missie om narcisme te behandelen bij een partner, want narcisten zijn niet bereid om enige vorm van zwakte te erkennen en zoeken daarom zelden een behandelingstraject. En als het dan al aangegaan wordt, omdat ze merken dat er geen andere optie is, dan neemt een dergelijk behandelingstraject veel tijd in beslag, omdat het een fundamentele verschuiving in de persoonlijkheid vereist. Bovenal, overweeg of dit wel echt de beste optie voor jou is, want het belangrijkste is: vergeet jezelf niet. En het ligt niet aan jou. Als er al therapie is geweest, geeft dat nog geen garanties. Het is een stoornis, geen karaktereigenschap die je een beetje bij kunt schaven. Dus neem jezelf en je eigen gevoelens serieus. Wil je over dit onderwerp doorpraten, dan kan dat altijd in mijn praktijk.

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere derde zondag van de maand verschijnt haar column op Ze.nl. Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.

Charlotte schreef eerder:

Hoe ga je verder nadat je het contact verbreekt met narcistische familieleden
Co-ouderschap met een narcist
Wat als je eigen kind narcistische trekjes heeft