Over narcisme: Waarom mishandelen narcisten hun geliefden?

Veel cliënten komen bij mij in mijn praktijk met de vraag: hoe komt het dat ik eerst de liefde van zijn/haar leven was en nu bij het grofvuil wordt gezet? Als dit is gebeurd, hoe kan ik dan ooit nog iemand vertrouwen?

Iedereen die narcistisch misbruik heeft ondervonden, is enorm beschadigd in het vertrouwen in een partner of relatie en is heel bang dat er weer een nieuwe narcist op hun pad zal komen in een volgende relatie. Het goede nieuws is dat de meeste narcisten erg voorspelbaar zijn in hun patronen. En in tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn narcisten niet eens zo bijzonder sluw. Er zijn vaak al snel signalen te herleiden waaraan je kunt merken dat je te maken hebt met iemand die narcistisch is. 

Signalen van narcist 

Narcisten hebben weinig empathie, ze kunnen dit veinzen. Hiermee bedoel ik dat ze het vermogen hebben om cognitief te begrijpen dat ze iemand pijn bezorgen, maar ze zitten er niet mee omdat ze het zelf niet voelen. Iemand met echte empathie zal er mee zitten, als deze de ander pijn doet. 

Daarnaast missen ze het vermogen om zichzelf en de ander op een realistische manier te bekijken door te zien dat iemand een combinatie heeft van goede en slechte eigenschappen. Als je een gezonde volwassen relatie hebt, kun je de ander accepteren dat deze niet perfect is en nog steeds een positieve emotionele band behouden terwijl je je boos, gekwetst of gefrustreerd voelt door dezelfde persoon. Narcisten missen deze connectie. 

Perfect beeld van jou

Daarom zijn ze je in het begin zo aan het najagen en projecteren ze op jou een gevoel dat jij de meest bijzondere diamant op deze aarde bent. Ze hemelen je voortdurend dusdanig op, dat je echt het gevoel hebt dat jij heel uniek bent. Dit geeft een heerlijk gevoel, maar dit is meteen een signaal dat het niet klopt. Het is namelijk niet realistisch. In plaats daarvan projecteren ze simpelweg een fantasie op jou. De echte jij is namelijk niet perfect en het is onwaarschijnlijk dat ze iedere eigenschap van jou fantastisch vinden. Zodra ze ontdekken dat je niet precies hetzelfde bent als hun fantasie, zijn ze mogelijk wrokkig en teleurgesteld. Dit kan een moment zijn waarop ze uit je leven verdwijnen.  

Als je eenmaal “binnengehaald” bent, beginnen narcisten achterover te leunen en te ontspannen en beginnen ze langzaam zaken aan je op te merken die ze eigenlijk helemaal niet zo leuk vinden. Waar je eerst nog fantastisch was, wordt er nu veel vaker over gebreken gesproken.

Geen compromis

Wat normale teleurstelling van narcistische teleurstelling onderscheidt, is hoe ze omgaan op jouw “nee” op situaties. Bij een gezonde teleurstelling kun je enorm balen van iemands reactie en het hierover hebben om tot een compromis te komen, zodat je allebei tevreden blijft. Maar narcisten nemen geen genoegen met een compromis. Ze willen vasthouden aan hun gevoel van onrecht wat hun wordt aangedaan en accepteren niet dat jij ook recht hebt op je eigen ideeën, gevoelens en normen en waarden. Wanneer je hun mening weerlegt, voelen ze zich beledigd, bekritiseerd en de fase van het ophemelen verschuift langzaam naar discussies en devaluatie, wat uiteindelijk kan uitmonden in geestelijk en zelfs fysiek geweld. Overigens zijn niet alle narcisten even grof, hier zijn gradaties in. Voordat je het weet, ben je in een relatie terechtgekomen waarin je wensen en suggesties worden weggewuifd en waar sprake is van vernederingen en respectloosheid en wreed gedrag en waar jij jezelf begint te verliezen en begint te huilen, schreeuwen en onmachtig wordt. Dit is een belangrijk moment om in te zien waar je in terecht bent gekomen, maar nog belangrijker, hoe je hier weer uitkomt. 

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl. Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.

Charlotte schreef eerder:

Posttraumatisch stress-syndroom en narcistisch misbruik
Emotioneel misbruik en narcisme
Hoe herken je een verborgen narcist?
Zelfverwijt na narcistisch misbruik
Zelfliefde na narcistisch misbruik
Vergeving na narcistisch misbruik: hoe doe je dat?
Leren om jezelf los te zien van je eigen ego na narcistisch misbruik
Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet vast blijft zitten in je verhaal over je narcistische ex?
Hoe te dealen met co-ouderschap met een narcist
De dynamiek tussen een narcist en een empathisch persoon
Dealen met een narcistische familie
4 tekenen dat je te maken hebt met een gewelddadige of narcistische partner
5 redenen waarom we in een destructieve narcistische relatie blijven