Over narcisme: Zelfverwijt in een narcistische relatie

Geef je jezelf altijd de schuld dat relaties niet werken? Dat het allemaal door jou komt dat je niet gelukkig kunt zijn met je partner en dat jij verantwoordelijk bent voor het mislukken van deze relatie?

Er is een veelvoorkomende misvatting dat mensen het mislukken van de narcistische relatie hadden kunnen voorkomen door rustiger, geduldiger of minder behoeftig te zijn. Dit klopt niet. Vaak denken we dat wanneer we ons anders hadden opgesteld, de relatie wel een kans van slagen had gehad en zo zetten we onszelf meer en meer klem in deze destructieve relatie. 

Vaak zie je dat het terug te herleiden is naar je jeugd. Mensen die in een narcistische relatie belanden, hebben vaak zelf een moeilijke jeugd gehad waarin ze onheus bejegend of zelfs mishandeld zijn in het gezin. Emotionele mishandeling en/of verwaarlozing in de kindertijd, leidt vaak tot patronen van zelfbeschuldiging en zelftwijfel, waardoor je vatbaar bent of wordt voor destructieve mensen en dus relaties. Die zullen namelijk altijd roepen dat het aan jou ligt, zoals ook narcisten dit doen. 

Wat maakt het nou dat je terecht komt in zelfverwijt of altijd de schuld bij jezelf zoekt? Op het moment dat je in een gezin opgroeit waarin veel onveiligheid is en één van beide ouders je mishandelt of verwaarloost, is het fijner te denken dat jij zelf iets aan deze vorm van geweld kunt doen, zelfs als dat betekent dat je alle schuld op je moet nemen als kind. We hebben als mens namelijk allemaal het gevoel nodig dat we niet helemaal overgeleverd zijn en willen altijd een bepaalde vorm van controle over ons leven, ook al is dat een illusie. Maar juist kinderen meten zichzelf het patroon van zelfbeschuldiging aan om op deze manier het idee te hebben dat ze keuzevrijheid hebben. 

Maar niet iedereen die emotioneel mishandeld is, belandt in een dergelijke narcistische of anderszins destructieve relatie. We schieten allemaal in twijfel aan onszelf als we het gevoel hebben dat ervaringen ons overweldigen. Dit is wat er gebeurt in een narcistische relatie. Op het moment dat je het gevoel hebt dat je partner niet te veranderen is, ga je de schuld bij jezelf zoeken. Op die manier hoop je namelijk de relatie wel te kunnen laten slagen, want als jij maar voldoende zus of zo doet, dan gaat het wel goedkomen. En hoe minder geloof we hebben in dat het goedkomt met deze relatie, hoe meer en vaker we gaan twijfelen aan onszelf. We kunnen niet accepteren hoe machteloos we zijn om ons lot te beheersen en machteloosheid is de meest nare emotie die er is en een veel grotere pijn dan twijfel aan onszelf. 

Als je de neiging hebt om jezelf altijd de schuld te geven of altijd te twijfelen of je het wel goed ziet, is het belangrijk om na te gaan denken over wat de ander, in dit geval je partner kan doen om je beter te laten voelen. En die mogelijkheid is er alleen als je partner accepteert dat jij het niet alleen hoeft te doen en hoeft uit te zoeken in jullie relatie, maar dat er een “wij” is.  Niet beweren dat jij maar bepaalde dingen moet accepteren, maar dat je partner voldoende om je geeft en ook ziet dat hij/zij bepaalde dingen zelf anders moet doen. Niet omdat het om hem/haar gaat, maar omdat het iets doet met jouw gevoel en jij er meer zekerheid uithaalt of gelukkig van wordt. 

Het is belangrijk dat wanneer je je partner vertelt wat je boos maakt of kwetst in zijn/haar gedrag en wat hij/zij kan doen om je beter te laten voelen, dat je merkt dat iemand ervoor open staat om dit voor jou te willen veranderen en dat je gevoelens gewoon legitiem zijn om gehoord te worden. Als je partner hier niets om geeft, is het belangrijk daar zo snel mogelijk achter te komen. Dit weerhoudt je van het belanden in een ongelukkige relatie en het gevoel te krijgen dat je teveel bent of te veel vraagt of lastig bent. Dit leidt alleen maar tot zelfverwijt en twijfel aan jezelf en dat verdien je niet! Je hoeft geen genoegen te nemen met iemand die weigert dingen voor jou aan te passen of te veranderen. Ieder mens heeft recht op geluk!

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl. Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.

Charlotte schreef eerder:

Over narcisme: Zelfliefde na narcistisch misbruik
Vergeving na narcistisch misbruik: hoe doe je dat?
Leren om jezelf los te zien van je eigen ego na narcistisch misbruik
Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet vast blijft zitten in je verhaal over je narcistische ex?
Hoe te dealen met co-ouderschap met een narcist
De dynamiek tussen een narcist en een empathisch persoon
Dealen met een narcistische familie
4 tekenen dat je te maken hebt met een gewelddadige of narcistische partner
5 redenen waarom we in een destructieve narcistische relatie blijven