Martin Bril - Jongensjaren

Media 14 jaar geleden door Lot

Martin Bril (1959-2009) schreef jarenlang een van de meest gelezen columns in Nederland, eerst in Het Parool en vanaf 2001 in de Volkskrant. In Vrij Nederland schreef hij het wekelijkse feuilleton Evelien, waarvan ook een succesvolle televisieserie werd gemaakt. Hij publiceerde tientallen boeken, die in de loop der tijd steeds populairder werden en die de laatste jaren steevast uitgroeiden tot bestsellers. In 2009 ontving de schrijver de Bob den Uyl-prijs voor zijn veelgeprezen boek De kleine keizer, over het leven van Napoleon en Brils fascinatie voor hem.

Op 22 april 2009 overleed Martin Bril op 49-jarige leeftijd. Maar zijn boeken blijven! En met Jongensjaren heeft hij zijn honderdduizenden lezers postuum een schitterende ode aan zijn jeugd gegeven.

Het verhaal
Toen Martin Bril in 2008 ziek werd, bleef hij plannen maken en belangrijker: hij bleef die plannen uitvoeren. Zo wilde hij een boek schrijven over zijn jeugd, die zich afspeelde in onder meer Utrecht, Dieren, Drachten en 't Harde, en bij verschillende familieleden in Friesland en Groningen.

In een sneltreinvaart schreef Martin Bril Jongensjaren, een verzameling verhalen uit zijn jeugd. Verhalen over de jaren '60 en '70, die onder de pen van Bril tot leven komen. Een boek over Ras Patat, over zijn vriend Jaap Wagenaar, over een drumstel in hotel Talens en over een kauwgomballenautomaat bij de Vivo. Maar vooral een boek over de jonge Martin Bril; in zijn jeugd al een observator van het menselijk tekort, toen al de liefde voor schrijvers en boeken ontwikkelend en die zou uitgroeien tot een van de invloedrijkste en meest geliefde schrijvers van Nederland.

En?
Ik hou van Martin Bril. Ik hou van zijn stijl, ik lees zijn boeken, ik verslind ze. Zo ook Jongensjaren! Voor wie net als ik van hem houdt, is dit een erg mooi boekje. De typische Bril-schrijfstijl boordevol humor, intelligentie en oog voor detail maken van Jongensjaren een monumentje dat herinnert aan een kunstig schrijver. Met een glimlach heb ik iedere bladzijde omgeslagen.

De verhaaltjes overlappen zich af en toe erg veel. Daar kon de uitgever echter weinig aan doen: Martin was er immers niet meer om de losse delen meer samenhang te geven. De korte verhaaltjes zijn charmant en vele voor mij herkenbaar omdat deze eerder gepubliceerd zijn. Het hoogtepunt uit Jongensjaren is voor mij 'Lezen'; de niet eerder gepubliceerde leesautobiografie van Martin Bril. Ik heb dit hoofdstuk met bewondering en liefde gelezen, bewondering voor hem als schrijver en uit liefde voor zijn verhalen, prachtig!

Bril zegt: "Schrijver. Waarom eigenlijk? Ik denk omdat ik zo krankzinnig van lezen hield."

Mooi om in dit boek Brils liefde voor de nuchterheid van Nederlanders te lezen. Martin Bril beschrijft en bekijkt het 'Nederland' op een manier waarbij Nederlandse gebruiken en gewoonten tevoorschijn komen. Hij leert je naar typisch Nederlandse details te kijken en die te waarderen. Martin Bril documenteert zijn jeugd gedetailleerd en uitermate scherp.

"Wat je nooit eens hoort is dit: 'Ik ben er trots op dat ik in een land woon waar zo veel mensen uit zo veel culturen naartoe zijn gekomen en nóg komen. Hoe meer hoe beter. Het geeft wat ellende af en toe, maar zonder tegenslagen geen vooruitgang.'"