Review: Comandante

Fidel Castro
Fidel Castro, tot begin dit jaar leider van Cuba, is een omstreden persoon. Het beeld dat men in het westen en vooral de Verenigde Staten van Castro heeft, is dat van communistisch dictator die de vrijheid en democratie in de weg staat.

Eind jaren vijftig wordt de pro-Amerikaanse regering van dictator Batista omvergeworpen tijdens de Cubaanse revolutie. Fidel Castro neemt de macht en wil dat Cuba niet langer als een schoothondje de VS volgt. Hij wil een socialistisch bewind voeren. De VS zien dit als een bondgenootschap met communistische tegenstander Sovjet-Unie en proberen meerdere keren met aanvallen van de CIA Cuba te verzwakken. Castro zelf is overigens ook niet onberispelijk te noemen: naar verluidt schuwt hij geweld niet en duldt hij geen tegenspraak. Velen Cubanen vluchten naar de VS. Anderzijds draagt hij ook in positieve zin bij aan het eiland: al het onderwijs en de gezondheidszorg zijn gratis. De armoede en zaken als prostitutie laat hij grotendeels verdwijnen.

Vanaf 2004 verschijnt Castro vanwege gezondheidsproblemen steeds minder in het openbaar en benoemt hij zijn broer als opvolger. In februari van dit jaar treedt hij officieel af als leider van Cuba.

De film
Comandante, genoemd naar de hoogste militaire functie van Castro, is een opmerkelijke documentaire. Niet zozeer vanwege de informatie die Stone bij Castro weet te ontlokken, want er zijn geen schokkende onthullingen. Wel vanwege de ogenschijnlijk open en ontspannen sfeer die Stone weet te creëren.

Voor de film loopt Stone in 2002 een aantal dagen met Castro mee en neemt hij met zijn crew meer dan dertig uur aan interviews en gesprekken op. Stone weet zich dusdanig ontspannen op te stellen dat Castro redelijk open en meegaand lijkt in deze gesprekken. Er worden grapjes gemaakt over Viagra en de gespreksonderwerpen lopen uiteen van Castro's favoriete actrices tot vermeende martelingen die onder Castro's bewind zouden zijn uitgevoerd. Alle uit deze opnamen geselecteerde fragmenten, gecombineerd met archiefbeelden over onder andere de Cubacrisis, schetsen een ander beeld van Castro dan over het algemeen naar voren wordt gebracht.

Anti-VS
Ook Castro's kritiek op de Verenigde Staten komt in de film ruimschoots aan bod. Opvallend is dat tegenwoordig steeds meer critici zich op dezelfde gebieden tegen de VS keren en bepaalde ideeën van hem delen. Geluiden als dat de VS de dictator van de wereld is en vrijwel ieder westers land braaf volgt, zijn tegenwoordig niet vreemd. In de documentaire licht hij zijn ideeën daarover toe.

Boeiend
Stone's documentaire is een interessant portret geworden van een dictator die ook eens een ander verhaal dan het Amerikaanse laat zien. Hoewel Fidel oprecht en openhartig overkomt, blijft natuurlijk de vraag in hoeverre hij dit ook werkelijk is. Grootse of minstens nieuwe onthullingen of uitspraken hoef je niet te verwachten, maar als je ook maar een béétje geïnteresseerd bent in de wereldpolitiek en -geschiedenis is deze film een goede invulling van een kleine honderd minuutjes van je vrije tijd.

Comandante draait vanaf 17 juli in de filmtheaters en kende al een eerdere release in 2003.