|
Harry in Haarlem
Donderdag 27 januri ging De Aanslag in première in Stadsschouwburg Haarlem. Een bijzondere locatie, want in deze stad begint niet alleen het verhaal van de familie Steenwijk, het was ook de geboorteplaats van Harry Kurt Victor Mulisch. Zoals hij zelf eens gezegd heeft: "Daar schreef ik mijn eerste verhalen en romans." Harry Mulisch groeide op tijdens de Tweede Wereldoorlog, die een sterke invloed op hem en zijn boeken heeft gehad. Met deze gedachte in je achterhoofd, voel je tijdens de voorstelling bijna hoe Mulisch de oorlog heeft beleefd.  Jeugdtrauma
De Aanslag is het tragische verhaal van Anton Steenwijk (gespeeld door Victor Löw). Als twaalfjarige jongen ziet hij dat een NSB’er voor het huis van zijn buren wordt neergeschoten. De buren verplaatsen het lichaam naar het huis van de familie Steenwijk, waardoor zijn vader, moeder en zijn broer door de Duitsers worden opgepakt en geëxecuteerd. Anton komt dezelfde avond in een politiecel terecht waar hij een ontmoeting heeft met een bijzondere vrouw. De rest van zijn leven wordt Anton steeds opnieuw met zijn verleden geconfronteerd. Langzamerhand vallen alle puzzelstukjes in elkaar, over het hoe en waarom van de gebeurtenissen op die ene donkere nacht in de Hongerwinter van 1945.
De waarheid
Regisseur Ursul de Geer en toneelbewerker Léon van der Sanden leveren beide fantastisch werk af, maar het is jammer dat Victor Löw door zijn stemgebruik en theatrale bewegingen blijft steken in zijn rol van de twaalfjarige Anton. Het is opvallend dat Anton in eerste instantie niet de behoefte heeft om op zoek te gaan naar de waarheid. Maar naarmate het verhaal vordert en Anton ouder wordt, blijkt dat hij net zo nieuwsgierig is naar de waarheid als het publiek in de zaal.  Lust voor het oog
De andere personages worden gespeeld door Marjolein Ley (Vuurzee, Gooische Vrouwen), Peter Bolhuis (Wachtmeester Jansen in Otje), Nelleke Zitman (Schoon Schip, Tot Ziens) en Ayal Oost (SpangaS, We Gaan Nog Niet Naar Huis). Vooral de nog jonge Ayal is een genot om naar te kijken. Hij weet de verschillende personages die hij speelt, eigen te maken. In de ene scène speelt hij overtuigend de rol van broer Peter, in de volgende scène is hij veranderd in een dwingende agent. Ook Nelleke gaat naadloos over van het ene personage in het andere; van een kreupele schoonmoeder tot een actievoerster tegen de Kruisraketten.
Prachtig eerbetoon
Harry Mulisch hoeft niet bang te zijn dat we hem na zijn dood vergeten. Boeken als De Ontdekking van de Hemel en Twee Vrouwen blijven altijd op de literatuurlijsten staan. Dat zijn roman De Aanslag de hemel in werd geprezen met bewoordingen als 'briljant' en 'verbluffend', zegt natuurlijk niets over de kwaliteit van de toneelbewerking. Als je het boek hebt gelezen, valt de spanning van het verrassende plot nogal tegen. Maar ook als je het boek niet kent, had de theaterversie van De Aanslag een diepere indruk kunnen achterlaten met een sterkere slotscène. Het boek is niet te evenaren, maar de theatervoorstelling is wel een prachtig eerbetoon aan deze bijzondere man.
De Aanslag is nog tot en met mei 2011 te zien in theaters door heel Nederland. Kijk voor meer informatie op de website.
Foto's: Joris van Bennekom
|
