Longstories

Niets is echter minder waar. Veel mensen die vechten tegen longkanker hebben zelfs nooit in hun leven gerookt. Ook betekent de diagnose niet altijd het einde. De expositie Longstories, momenteel te bezichtigen tot eind november in Maastricht, vraagt op een bijzondere manier aandacht voor deze ziekte, en de verhalen van mensen die met deze ziekte te maken kregen. Verschillende kunstenaars hebben naar aanleiding van het verhaal van een aan hun 'gekoppelde' patiënt, een kunstwerk gemaakt.

Met gemengde gevoelens ga ik de expositie bezoeken. Het is toch een ziekte waar ook ik, als roker, eigenlijk mijn ogen voor wil sluiten. Ik verwacht down en geschrokken het ziekenhuis te verlaten, maar eenmaal in de lange gang, turend naar de kunstwerken, bekruipt mij een heel ander gevoel. Longkanker treft mensen met een eigen leven en passie, geen patiënten. Ondanks de slopende ziekte zijn het geen verschrikkelijke ellendige portretten en beelden die ik zie. De bijschriften bij de kunstwerken zijn duidelijk en verhelderend: het maakt de werken begrijpelijk en het verhaal erachter nog tastbaarder. Zo is er een werk dat veren laat zien, aangezien de arts het herstel van de man vergeleek met een witte raaf. Ik loop langs een klein robotbaby'tje dat beweegt, en raak zelfs een beetje ontroerd. Het kunstwerk over Nel, een door middel van de herinnering aan haar door haar nabestaanden en geluidsfragmenten van een interview met haar. Er is een schilderij van een koraal op de zeebodem dat net zo goed een endoscopie van een long zou kunnen zijn, en een prachtige foto van een man in pyjama in een ziekenhuisbed. In beide handen houdt hij roeispanen, die in volle emmers op de grond gestoken zijn. De man hield erg van roeien, maar kon dit door zijn ziekte helaas niet meer doen. Aan zijn gezicht is te zien dat hij zich verbeeldt dat hij aan het roeien is. De kracht van de verbeelding is enorm,sterker dan een ziekte, lijkt de foto te willen zeggen.

Het werk dat mij het meest raakt, is dat van Jans Muskee, die Thijs Boerma en zijn vrouw geschilderd heeft. Thijs heeft longkanker en is zittend met zijn vrouw in de tuin op een bankje op een groot schilderij weergegeven. Thijs kijkt recht naar de toeschouwer met een vertrouwende, prettige uitdrukking in zijn ogen. Zijn vrouw wijst naar iets buiten het beeld van de toeschouwer, maar haar houding is prachtig weergegeven: een beetje rond en in elkaar gedoken, zoals de meeste vrouwen zitten op een bankje. Het schilderij bestaat voor tweederde uit gras en het stel lijkt een beetje uit het schilderij te worden gedrukt door dit welig groeiende gras. Mij doet dit denken aan de oprukkende woekerende cellen, die de man uit het leven proberen te drukken, maar de kunstenares had er ook andere bedoelingen mee. Zo merkte Thijs op dat je maar eenderde van je leven doorbrengt met je dierbaren, eenderde met slapen en nog eenderde met andere zaken zoals werk. Ook wordt ermee aangegeven dat het een keuze is hoe je tegen dingen aankijkt: of het glas halfvol of halfleeg is. .

Met een bijzonder gevoel verlaat ik het ziekenhuis en ik heb enorm veel respect voor zowel de kunstenaars als de moedige mensen die allemaal op hun eigen manier vechten voor hun leven. Longstories: een prachtige expositie en een hele mooie en vriendelijke manier om aandacht te vragen voor deze gevreesde en gehate ziekte.

Longstories,expositie
Tot eind november te zien in Maastricht
in december te zien in Nijmegen en
in januari te zien in Zutphen