Interview: Marieke Bax over vrouwen naar de top (II).

Wat ook kan bijdragen aan de geringe doorstroom van vrouwen aan de top, volgens Marieke, is dat veel vrouwen graag deel uit willen maken van een groep. "Maar als vrouw val je gauw buiten de groep als je de enige werkende moeder bent op het schoolplein, de enige werkende vrouw binnen de familie, je schoonmoeder zeurt, mensen zeggen: 'Oh, wat is het zielig dat je je kinderen door iemand anders laat verzorgen.' Vervolgens kom je op je werk, waar je de enige vrouw bent, en de leuke uitjes met kantoor bestaan uit golfmiddagen. 'Hoe kan je als werkende moeder ooit tijd vrijmaken voor golfmiddagen?, dat haat ik gewoon. Ik haat het echt!' En als je die dingen bij elkaar optelt, vooral na een slechte nacht slapen en twee zieke kinderen, dan vind ik er geen zeik aan! En dat gevoel hebben – denk ik – heel veel vrouwen. Ik heb de mazzel dat ik behoor tot de tweede generatie carrièrevrouwen, mijn moeder heeft altijd gewerkt. Voor mij en mijn zus is dat de norm, maar dat is niet de overheersende norm in Nederland. Over het algemeen vinden vrouwen het niet leuk om tegen de norm in te gaan. Alles dat meer dan drie dagen werkt, wordt als niet wenselijk gezien. Niemand vindt het leuk om niet wenselijk te zijn."

Om deze uitstroom van topvrouwen te voorkomen, heeft Marieke, in samenwerking met enkele andere carièrrevrouwen een Charter 'Vrouwen naar de top' ontwikkeld, dat als leidraad moet dienen voor het bedrijfsleven ter bevordering van de cultuurverandering voor vrouwen aan de top. Het Charter gaat om de toestroom, doorstroom en behoud van vrouwelijk talent. Daarnaast is het ook van belang om het negatieve beeld van werkende vrouwen en zorg aan te pakken, het creëren van een vrouwencommunity – het is hierbij noodzakelijk dat vrouwen in deze samenwerken – maar ook vooral om de aandacht te vestigen op de gebrekkige infrastructuur binnen het bedrijfsleven voor vrouwen. Het Charter dient dus ook om suggesties te geven voor deze problematiek. Om deze problematiek bespreekbaar te maken, maakt Topbrainstorm zich hard voor de carrièrevrouwen om hen zichtbaar te maken, uit de marges te trekken en daarmee ook de problematiek zichtbaar te maken.

Marieke Bax is van mening dat de toonzetting heel belangrijk is bij het inwerking stellen van deze veranderingen. Met een positieve aanpak en gevoel voor humor kom je veel verder:"Het heeft geen zin om de problematiek binnen de bedrijfscultuur onnodig polariserend te maken. Meerdere wegen leiden naar Rome en het werkt alleen maar averechts als je met een hoop stampei je punt duidelijk wilt maken." Vooral omdat de groep waarop Topbrainstorm zich richt de mannen binnen het bedrijfsleven betreft. Een deel van het probleem van weinig vrouwen aan de top en de ongelijkwaardigheid ligt bij de mannelijke doelgroep: "Het zijn de vrouwen die we moeten stimuleren, maar we moeten ons vooral richten op de mannen, omdat vrouwen allemaal voor hetzelfde doel strijden, namelijk: de gelijkwaardigheid. Het zijn de mannen waarbij een mentaliteitsverandering moet plaatsvinden."

Ondanks dat vrouwen allemaal hetzelfde doel nastreven, is het moeilijk hen te verenigen: "Vrouwen zijn hele slechte netwerkers. Hele goede netwerkers intern; ze kennen iedereen binnen het bedrijf en werken ongelooflijk efficiënt. Daar zijn vrouwen heel goed in. Vrouwen zijn daarentegen veel minder macho en op hun borstklopperig en slaan daarom veel borrels af, omdat ze zich niet gemakkelijk voelen." Veel vrouwen verdwijnen daarom in het niet, omdat ze niet of nauwelijks naar buiten treden. Een van de hoofdproblemen heeft dan ook te maken met herkend én erkend worden: "Dat is typisch iets vrouwelijks. Vrouwen moeten zich veel meer over een hobbel heenzetten. Ik vind het zelf ook nog steeds niet heel comfortabel. Ik denk dan heel vaak: 'Zo belangrijk ben ik nu ook weer niet!' De beste oplossing is jezelf heel duidelijk opstellen, maar met een vleugje zelfrelativering. Dit valt goed en op die manier bereik je veel eerder je doel. Mannen vinden directe en schreeuwende vrouwen namelijk erg eng en bedreigend. Het gevaar hiervan is dat je dan niet meer wordt gehoord."

Echter, kunnen vrouwen ook zelf hun situatie enigszins veranderen door een aantal zaken anders aan te pakken en het initiatief in eigen hand te nemen. Bij vrouwen wordt vooral het belang van mentoren benadrukt. Vrouwen kunnen kijken naar mentoren, coaches of rolmodellen. Rolmodellen geven vaak een steun in de rug. Coaches kunnen daarentegen inzicht geven in zaken waar je tegenaan loopt. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen. Vrouwen fungeren veelal als rolmodel. Voor de diversiteit en een andere kijk, is het evengoed van belang om zowel mannelijke als vrouwelijke mentoren te hebben. Mannen geven weer een andere visie en een ander inzicht dan vrouwen en nemen je vaker mee naar netwerkevents: "In mijn carrière heb ik altijd mannelijke mentoren gehad en ben ook altijd actief op zoek geweest naar mensen waarbij ik me comfortabel voelde, die ik kon bellen met vragen. Die mannen waren heel nuttig voor mij."

Voor de diversiteit en een andere kijk op de situatie, is het dus heel nuttig om mannelijke en vrouwelijke mentoren over je te laten ontfermen. Het maakt je ook niet minder feministisch om de hulp van mannelijke collega’s in te schakelen: "Integendeel, het woord feminisme werkt als een rode vlag op een stier. Mijn passie bevindt zich op het gebied van diversiteit. Bijna twintig jaar lang heb ik in het buitenland in diverse teams gewerkt en van nabij meegemaakt dat de resultaten veel beter zijn. Als man zijnde is het heel normaal om te zoeken naar meer van hetzelfde. Voor hen is de stap ook veel groter om minderheden te benoemen. Vrouwen hebben hier veel minder problemen mee, omdat zij altijd al tot die minderheid behoren. Ik denk daadwerkelijk dat we het in ons land niet meer moeten hebben van goedkope arbeidskrachten. Onze economie zal het moeten hebben van innovatie en dat is louter mogelijk binnen een diverse cultuur. Vernieuwing is niet mogelijk als de neuzen dezelfde kant op staan."

Niet alleen is het een verstandige keuze om als vrouw mentoren in de hand te nemen, Marieke gelooft ook heilig in de vereniging en samenwerking tussen vrouwen. Daarom is het onbegrijpelijk dat deze vrouwen die hetzelfde doel nastreven op dergelijke vrouwenavonden als kemphanen lijnrecht tegenover elkaar staan. Al dat uiteindelijk telt, is de reputatie van vrouwen; een betere reputatie van werkende vrouwen, die overigens steeds meer in opkomst is. De tendens die nu wereldwijd meer te zien, is het feminien leiderschap. Deze vrouwen zijn communicatiever ingesteld, geven leiding als onderdeel van het geheel en behouden hun authenticiteit; zijn veel meer zichzelf, zeggen wat ze willen en stellen het belang van het gezin en eigen leven niet achter. Deze tendens is ook veel meer terug te vinden in de mannelijke leiders van tegenwoordig. Er wordt veel meer op authenticiteit aangestuurd: een take it or leave it-mentaliteit. Marieke is van mening dat dit een goed teken is: "Je kunt veel beter functioneren als je jezelf bent. Er gaat geen onnodige energie verloren aan het zijn van iemand anders."

Blijkens Mariekes verhaal zijn er diverse factoren die een rol spelen bij het gebrek aan vrouwen aan de top. Marieke wil daarom vrouwen vooral aansporen niet hun energie en licht te laten doven: "Wees doordrongen van je eigen kunnen. Het valt me zo vaak op dat vrouwen ontzettend capabel zijn en desondanks zeggen: 'Ben ik wel goed genoeg?' Wees trots op jezelf en laat dat ook blijken naar de buitenwereld. Je kan heel ver komen als je de zaken met humor benadert!"

zie ook deel I van het artikel

Kijk voor meer informatie op:
www.topbrainstorm.nl
www.talentnaardetop.nl/Home.htm