Interview: Marieke Bax over vrouwen naar de top (I).
Topbrainstorm is in 2007 in het leven geroepen door Marieke Bax, in samenwerking met Jetske Boom (projectmanager) en Sybilla Dekker (voorzitter Taskforce Vrouwen naar de top), om de weg naar en het functioneren aan de top voor vrouwen makkelijker te maken. Het doel van dit initiatief is om zowel de overheid, het bedrijfsleven als de vrouwen zelf te stimuleren om diversiteit op topfuncties te verkrijgen. "Het eerste half jaar heb ik dit initiatief zelf aangezwengeld. Nu anderhalf jaar later heb ik fulltime aan Topbrainstorm gewerkt, dat in eerste instantie uit hobbymatigheid en interesse als onderdeel van mijn sabbatical was opgezet. Dit is waar mijn passie ligt. Ik wilde een verschil maken op dit vlak. Nou ben ik door de staatssecretaris gevraagd om plaats te nemen in de Commissie Monitoring Talent naar de Top die gaat toezien op het vervolg van de Charter."
Ook al wordt in deze tijd gedacht dat dergelijke emancipatoire initiatieven niet meer noodzakelijk zijn, blijkt uit onderzoeken die Topbrainstorm heeft gedaan, dat zowel de gelijkwaardigheid van vrouwen als een representatief aantal vrouwen aan de top nog ver te zoeken is. "In vergelijking met landen als Amerika of Engeland loopt Nederland qua gelijkwaardigheid zwaar achter, daarom zetten ook steeds meer mannen zich in voor vrouwen. 51% Heeft een universitaire achtergrond, maar 5 tot 7% van deze vrouwen zit aan de top. 1 Tot 2% bevindt zich in de raad van bestuur, waarvan 55% van buitenlandse afkomst is. Minder dan 1% van de Nederlandse vrouwen zit dus op een topfunctie. Dat is dramatisch."
Waarom is het aantal vrouwen aan de top zo gering? "50% Stroomt in op academisch niveau, 25% bevindt zich op middenkader. Dan valt er een groot zwart gat, dat ik altijd 'de Bermudadriehoek' noem. 5 Tot 7% blijft over en bevindt zich aan de top. De problematiek waar vrouwen tegenaan lopen is een samenspel van factoren die geadresseerd moeten worden en dat is wat deze problematiek zo complex maakt, omdat er niet één reden debet is, maar een scala aan factoren."
Een van de redenen dat vrouwen niet doorstromen naar een topfunctie is, omdat vrouwen voortijdig vertrekken. Bedrijven moeten ervoor zorgen dat vrouwen zich welkom voelen en welkom zijn binnen de bedrijfscultuur: "Er zijn enkele mannen die zich inzetten voor vrouwen aan de top, maar vervolgens niet begrijpen waarom vrouwen opstappen en zich niet welkom voelen. Feit is dat er nog een hele masculiene sfeer hangt op de werkvloer, waarbij geen rekening wordt gehouden met andere wensen, behoeften of motivatie van vrouwen. Je bent welkom, maar het is stikken of slikken. Dat is niet welkom. Het werkt juist in de hand dat vrouwen zich alleen en onbegrepen voelen."
In Nederland resulteert die grote uitstroom van capabele vrouwen zich steeds meer in het opzetten van eigen adviesbureaus. Het is fantastisch dat vrouwen hun eigen adviesbureaus opzetten en via de achterdeur bij hetzelfde bedrijf worden ingehuurd als adviseur. Maar tegelijkertijd worden ze niet volledig voor vol aangezien. Op deze manier maken vrouwen geen deel uit van de race naar de top."
Een suggestie om de vrouwelijke toppers te behouden is flexibilisering van werkdagen en werktijden: "Mannen die aan de top fungeren, houden ook flexibele werktijden aan. De mogelijkheid moet ook gewoon geboden worden. Het belangrijkste is dat het wordt afgerekend op resultaat. In Nederland werkt het volgens een culture of distrust. Men gaat ervan uit dat het niet gedaan wordt, daarom wordt er op aanwezigheid gestuurd. Het soort vrouwen waar wij het hier over hebben, zijn perfectionisten. Die willen het alleen maar heel goed doen. Het enige waar zij om vragen in combinatie met carrière en zorg, zijn flexibele werktijden/dagen. Zo heb ik carrière kunnen maken, omdat mijn baas zei: 'Marieke het interesseert me niet hoe je het doet, zo lang je je resultaten maar haalt.' Als je de kans krijgt, kan je als vrouw heel goed carrière maken. Hiervoor hebben velen alleen een verkeerde mindset, omdat de meesten ervan uitgaan dat ze de kans niet krijgen. Je moet juist denken: Het kan wel!"
Diverse redenen dat vrouwen niet naar de top doorstromen, is eveneens te wijten aan dat veel vrouwen parttime werken, een verkeerde instelling hebben en door de – werktechnisch - beroerde infrastructuur. "Als je zwanger bent, is de eerste vraag die een HR-manager stelt: 'Hoeveel dagen wil je werken?' Dat is een hele rare situatie. Een man zullen ze nimmer dergelijke vragen stellen. De juiste instelling zou zijn: 'Ik ga ervan uit dat je wilt werken. Hoe kunnen we de situatie zo flexibiliseren dat je zo kunt blijven werken en je carrière kunt voortzetten?' Tegenwoordig zijn er voldoende technische foefjes, Blackberry’s en dergelijke om je carrière te flexibiliseren. En waarom moet je binnen zeven jaar partner bij een hoogstaand advocatenbureau worden? Binnen tien jaar is toch ook goed én iets rustiger? Het is een ideefixe dat de situatie voor vrouwen zo verloopt."
Ook wat betreft de kinderopvang loopt het spaak voor vrouwen en zijn de oplossingen nog niet optimaal. Bij een normale crèche kan je je kind maximaal drie dagen kwijt. Het wordt als inhumaan beschouwd als je als moeder meer dan drie dagen werkt: "Ik was nog geen vier maanden zwanger of ik had al een schuldgevoel. Ik dacht: 'Mij krijgen ze niet klein' en heb een oppas thuis geregeld. Ik ben ook een groot voorstander – en dat is een onderdeel van het pakket dat wij aan de overheid hebben voorgelegd – van professionalisering van thuisopvang. Waarom zou je geen professionals kunnen hebben op dit vakgebied? In het buitenland gebeurt dit volop. Dat werkt hartstikke goed. Zonder stress en toestanden kan je gedeeltelijk de zorg van je kinderen overdragen. En zorg overdragen? Ik vind het flauwe notie. Je draagt nooit de zorg van je kinderen over. Je blijft altijd de moeder, degene die ervoor zorgt.
Ik kom zelf uit een gezin waar mijn moeder altijd fulltime heeft gewerkt in haar eigen bedrijf. En ik was ongelooflijk trots op haar. Laatst had ik het ook met mijn kinderen erover; wat zij nu vinden van het feit dat ik zoveel werk. Daarop zeiden ze heel verbaasd: 'Hoezo mam? Dat is toch hartstikke leuk, mamma! Af en toe is het een beetje lastig, dan ben je er even niet.' Maar ze zijn ontzettend trots op mij."
Zie maandag deel II van het artikel
Kijk voor meer informatie op:
www.topbrainstorm.nl
www.talentnaardetop.nl/Home.htm