Achtergrond: Is afvallen gevaarlijk?

Als je gaat afvallen worden er opgeslagen voorraden koolhydraten, eiwitten en vetten in je lichaam afgebroken. Dit gebeurt omdat er energie vrijgemaakt moet worden; je krijgt immers te kort energie binnen om je lichaam goed te laten functioneren. Je lichaam kan glycogeen afbreken tot glucose (een koolhydraat), triglyceriden tot glycerol en vetzuren (vetten), en eiwitten tot aminozuren. Deze kleine deeltjes zijn de basis deeltjes van de voedingsstoffen zoals wij die kennen: koolhydraten, vetten en eiwitten.

Als je normaal gezond eet tijdens het afvallen is er niet zoveel aan de hand. Je lichaam breekt dan koolhydraten, eiwitten en vetten af voor energie. Omdat je van alle stoffen voldoende binnenkrijgt kan je lichaam nog steeds optimaal functioneren. Bij het afbreken van deze stoffen tot energie komt pyrodruivenzuur vrij. Hier kan je lichaam nieuwe energie uithalen, warmte van maken maar er kan ook weer opnieuw glucose van gemaakt worden. Deze stof is niet schadelijk. Daarnaast komt bij het afbreken van koolhydraten, eiwitten en vetten koolstofdioxide vrij en dit adem je gewoon weer uit. Bij de afbraak van glucose kan er ook lactaat vrijkomen. Deze stof komt vooral vrij als je heel intensief sport. Je merkt dit omdat je spieren moe worden en je krijgt pijn. Je lichaam kan van lactaat ook weer glucose maken.

Wanneer gaat het dan niet goed?

Als je afvalt op een gezonde manier, dus met een gevarieerd eetpatroon met voldoende van alle voedingsstoffen is er dus geen gevaar voor je gezondheid. Maar als je bepaalde voedingsstoffen helemaal weglaat uit je voeding dan gaat het met je gezondheid toch niet helemaal goed.

Eiwit

Teveel en tekort eiwit hebben beide effect op je lichaam. Als je teveel eiwit eet wordt dat door je lichaam omgezet in ammonia, dit zet je lichaam weer om in ureum en dit plas je gewoon weer uit. Maar als je te weinig drinkt kan ureum niet goed worden afgevoerd, het hoopt zich dan op in je lichaam. Je kunt dan last krijgen van een stinkende adem, jeuk, hik, misselijkheid, droge geel/bruine huid, droge tong en bloedarmoede. Als je een dieet volgt met heel veel eiwit moet je meer drinken dan de normale 1,5e liter per dag.

Als je langdurig tekort of helemaal geen eiwit binnen krijgt raak je ondervoed. Je kunt dan last krijgen van gewichtsverlies, verlies spiermassa, vochtophoping, vervette lever, droge huid, droog haar, vatbaarder voor infecties, bloedarmoede en diarree.

Je hebt per dag 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht nodig. Als je veel sport is het in principe niet nodig om extra eiwit te nemen. In de Westerse wereld krijgen wij namelijk ruim voldoende eiwit binnen.

Geen koolhydraten

Het weglaten van koolhydraten was precies het probleem bij Helen Andersson en dit is ook het meest gevaarlijke van alledrie. Koolhydraten zijn namelijk de meest belangrijke energiebron voor je lichaam. Als je tekort binnenkrijgt moet je lichaam ergens anders energie uit halen. Eiwit is een goede bron van glucose (de belangrijkste koolhydraat), maar eiwit is onmisbaar voor heel veel functies dus je lichaam haalt daar liever geen glucose uit. Toch moet dit omdat je hersenen, zenuwen en rodebloedcellen alleen kunnen leven van glucose. Om eiwitten te kunnen gebruiken als energiebron moeten weefsels met veel eiwitten worden afgebroken, dit leidt tot verlies van spiermassa en ook je lever wordt aangesproken. Naast afbraak komen er geen giftige stoffen vrij.

Om je spieren en andere weefsels energie te geven gaat je lichaam vetten afbreken tot ketonlichamen. Ketonlichamen bestaan ook voor een deel uit glucose en zijn dus te gebruiken als energiebron. Dit gebeurde er voornamelijk bij Helen. Naarmate er meer ketonlichamen ontstaan kun je last krijgen van ketose, je lichaam verzuurt. Als gevolg hiervan krijg je last van verminderde eetlust, langzamere stofwisseling, een naar aceton (nagellakremover) ruikende adem, moeheid, misselijkheid, uitdroging, te lage bloeddruk, braken, krimpen van organen en daardoor verminderd functioneren, lagere lichaamstemperatuur, vatbaarder voor infecties en uiteindelijk verlies van bewustzijn.

Als je een koolhydraat beperkt dieet volgt, dat betekent dus dat je wel een beetje koolhydraten eet, verlies je voornamelijk koolhydraatreserves, eiwitreserves, water en mineralen. Het gewichtsverlies gaat hierdoor wel heel snel. Als je weer koolhydraten gaat eten kom je echter direct weer aan omdat je lichaam de verliezen weer wil aanvullen. Met een strikt koolhydraatbeperkt dieet verlies je maar heel weinig vetmassa.

Als je teveel koolhydraten eet worden deze opgeslagen als vet. Je voeding moet elke dag voor 40-70% uit koolhydraten bestaan.

Vet

Het weglaten van vet heeft niet zulke schadelijke gevolgen als het weglaten van eiwit of koolhydraten. Dit komt omdat je lichaam uit eiwit of koolhydraten ook vetten kan maken. Maar door het weglaten van vet uit je lichaam kun je wel tekort vitamine A, D, E en K binnen krijgen. Daarnaast is vet belangrijk voor de aanmaak van cellen, hormonen, het beschermt je tegen indringers en het houd je warm. Laat vooral omega vetten niet weg want die zijn erg belangrijk voor je hersenweefsel, spierwerking, bloedstolling, bloeddruk en beschermen tegen ziekten.

Wat teveel vet voor effecten heeft weten de meeste wel. Dat kan leiden tot overgewicht. Daarnaast kan teveel verzadigd vet leiden tot een verhoogd cholesterol, hart- en vaatziekten en mogelijk ook kanker. Je voeding moet elke dag voor 20-35% uit vet bestaan.

Wil je meer informatie over gezonde voeding en afvallen? Kijk dan eens op www.valtaf.nl!