Karate in Oeganda

Vier weken was Renee Bochardt in Oeganda. De 26-jarige karateka kwam met een missie: 40 Oegandese meiden opleiden tot karatetrainer en/of lifecoach voor het bevorderen van het zelfvertrouwen en de weerbaarheid.

Renee is ruim 20 jaar een fanatiek kyokushin karateka en gebruikt karate vaak als instrument tijdens haar (weerbaarheids-)trainingen. Voor zowel kinderen als volwassenen blijkt uit de praktijk dat karate en sport in het algemeen een waardevol instrument is voor het bevorderen van het zelfvertrouwen en de weerbaarheid. 
 

Kinder- en vrouwenrechtenorganisatie
Deze geweldige reis begon toen BBB Healthclub iets meer dan een jaar geleden besloot om via Women Win de organisatie Mifumi te steunen, een kinder- en vrouwenrechtenorganisatie in Oeganda. Het geld wat BBB ophaalde zou naar het project Sure Start gaan. Hier krijgen adolescente meiden les in karate- en gendertraining. Momenteel zijn er 800 meiden betrokken bij het Sure Start project. Er is echter maar 1 karatedocent (Barbara) en 1 gendertrainer (Dolly). 
 

Voor zowel BBB als Women Win is het van belang dat de duurzaamheid van het project wordt gewaarborgd. Verscheidene mogelijkheden werden besproken en uiteindelijk zou er een twee weken durend kamp worden georganiseerd waar veertig meiden worden opgeleid om karate-assistent dan wel genderassistent te worden. En… ik, BBB-coach Renée, zou daar naartoe gaan! Met mijn achtergrond als karateka, psychomotorische therapeut en BBB-coach bleek ik de geschikte kandidaat om dit project van extra kwaliteit te voorzien.
 

 

De meiden in Oeganda trainen voornamelijk in rokken en hebben niet de mooie karatepakken die in Nederland gebruikelijk zijn, daarom heb ik via mijn karatenetwerk iedereen opgeroepen karatepakken te doneren. Een overweldigend aantal reacties waren het gevolg en door op iedere BBB-vestiging potten neer te zetten konden sportende dames geld doneren om de spullen mee te krijgen naar Oeganda.  Dit resulteerde in bijna 100 kilo bagage om mee te nemen naar Oeganda.
 

Cultuurshock
En dan ben je in Oeganda. Zo anders! Niet eens zozeer omdat zij getint zijn en ik blank, maar vooral hoe ze je behandelen. Zij halen wel de spullen die je wilt kopen in de supermarkt, zij brengen je wel met de auto als je 100 meter wilt lopen, zij dragen al je spullen wel... en dat ben je als Nederlander niet gewend. Met de paplepel is aangeleerd dat iedereen hetzelfde is.
 

Dus cultuurshock? Ja! Maar ik weigerde daaraan mee te doen, en toen ze zagen dat ik mijn eigen boodschappen haalde, zelf mijn koffers wilde dragen, en wilde lopen, gingen ze mij ook anders benaderen. Een stuk gezelliger! 

Ik ging mee dansen op zaterdagavond (en ja, ik heb mezelf voor schut gezet, wat kunnen zíj dansen!), at in de lokale restaurantjes (superlekker eten, en twee keer zo goedkoop), en maakte wandelingetjes waar ik met mensen aan de praat raakte. 
 

Uiteindelijk begon ik het hardlopen te missen waardoor ik als blanke iedere dag mijn ochtendrun deed. Een attractie! Een muzungu (blanke) die hardloopt! Er kwam zelfs een vrouw naast mij rennen met de vraag waar ik voor weg rende, toen het antwoord was dat ik dit voor de lol deed keek ze heel verbaasd en verschrikt en wenste mij met enige twijfel succes.

Een beter leven
Een week lang heb ik gewerkt op het Mifumi-kantoor en verhalen gehoord van
vrouwen die zijn mishandeld en besloten voor zichzelf op te komen. Stuk voor stuk verschillende verhalen, maar uit ieder verhaal bleek hoe sterk de vrouwen zijn en hoe graag ze een beter leven willen. Mifumi zorgt voor onderkomen en geeft wat geld zodat ze zichzelf kunnen omscholen om zichzelf en hun kinderen te onderhouden. Vervolgens wordt de mishandelaar door Mifumi voor de rechter gesleept, een celstraf van 8 tot 10 jaar staat ze dan te wachten. 
 

Veel van dit geweld komt voort uit de traditionele bride price. Doordat de man tien koeien betaalt aan zijn schoonfamilie - in ruil voor de bruid - hebben veel mannen het gevoel dat ze de vrouw bezitten en met haar kunnen doen wat ze willen.
 

Het kamp
Toen begon het kamp. We startten om 06.00 uur met hardlopen, gevolgd door veel karate- en coachingsessies en gingen pas rond 23.00 naar bed. Aardig intensief, maar zeker niet minder leuk. De meiden waren zo gedreven om te leren en namen hun verantwoordelijkheid serieus, tenslotte zouden zij na dit kamp hun schoolgenootjes verder doceren in karate of gendertraining. Maar natuurlijk was er ook genoeg tijd voor leuke momenten. Estafettes, dansjes, buikspiermomentjes, en tijd om vragen te stellen. 

 

Vragen zoals: ‘Hoe ontstaat een illusie in de hersenen?’, en ‘Waarom is HIV niet weg te krijgen uit het lichaam?’. Maar ook vragen over ‘mijn man’ (eigenlijk ‘mijn vriend’ maar dat was moeilijk om uit te leggen). ‘Heeft jouw man ook tien koeien voor jou betaald?’ En het vragen ging maar door. ‘Klopt het dat mensen naar de maan kunnen vliegen?’, en nadat ze vol verbazing naar een raketlancering op YouTube hadden gekeken: ‘Bestaan groene wezentjes dan ook?!’. Ik was heel blij met mijn brede opleiding Bewegingswetenschappen, die het mogelijk maakte op alle vragen een juist antwoord te geven. En een van de leukste vragen kwam van een klein meisje ‘Ehm... Renee… bestaan zeemeerminnen?’.

 

Toernooi
Als afsluiting van het kamp was er een toernooi met aanwezigheid van ouders van de girls, leraren, de directie van scholen, burgermeesters van provincies, vrouwelijke politiehoofden en staf van Mifumi. De meiden deden het bijzonder goed, lieten al hun technieken zien, vochten met respect voor elkaar en hadden hun emoties onder controle, wat resulteerde in het behalen van de gele band. Alle genodigden waren supertrots! Dit liet de meiden stralen van geluk, vooral omdat ze vaak alleen trots zijn op jongens. Ik was apetrots en heb zelfs een traan moeten laten om ze zo blij te zien.

 

Het was een heel succesvol project, waar de meiden veel hebben geleerd over hun rechten als meisje, en het gevoel hebben dat ze zichzelf kunnen verdedigen en iets kunnen betekenen in de Oegandese maatschappij. En ik? Ik ben zó trots en voldaan, en ja, ik mis ze nu al!

 

Geschreven door: Renee Bochardt