Zelf je borsten onderzoeken: hoe?

Als je je lichaam goed kent, weet je wanneer iets anders voelt dan anders. Zeker als het om je borsten gaat, is dit belangrijk. En daarom zochten we graag voor je uit hoe je ze goed zelf kunt controleren.

Wie een beetje weet hoe haar borsten er horen uit te zien en aan te voelen, herkent ook eventuele veranderingen – en kan mogelijke afwijkingen dus sneller opsporen. Zo nu en dan zelf je borsten onderzoeken, kan dus geen kwaad. Alleen: hoe doe je dat precies? Wij zetten alles wat je moet weten voor je op een rij.

Hoe vaak?

Hoe vaak je het best je borsten kunt controleren, hangt af van of borstkanker bij jou in de familie voorkomt. Komt er geen borstkanker in je familie voor, dan hoef je je borsten niet maandelijks te controleren. Let er wel op dat, als je borstzelfonderzoek doet, er zo’n twee à drie maanden tussen de controles zitten. Op die manier vallen veranderingen meer op dan wanneer je maandelijks borstonderzoek doet. Komt er wel borstkanker in je familie voor, dan is het verstandig je borsten maandelijks te controleren.

Wanneer?

Wil je zelf je borsten controleren, dan is het het handigst om dit na je menstruatie te doen. Je borstweefsel kun je dan het best onderzoeken, omdat het minder hobbelig en knobbelig is dan voor of tijdens je menstruatie. Gebruik je trouwens een anticonceptiemiddel met stopweek, controleer je borsten dan na deze week.

Kijken

Het borstzelfonderzoek begin je door naar je borsten te kijken voor de spiegel, het liefst met goed (dag)licht. Op die manier kun je goed zien of er iets veranderd is aan je borsten. Laat je armen langs je lichaam hangen en kijk naar de vorm van je borsten. Daarnaast let je op de huid van beide borsten: is er sprake van roodheid, uitslag, kuiltjes, deukjes, zichtbare knobbeltjes, plooien of een sinaasappelhuid? Tot slot is het de bedoeling dat je je tepels bekijkt: zie je eczeem, wondjes en/of korstjes? Is er sprake van intrekking? Komt er vocht (bijvoorbeeld bloederig, groenig of melkachtig vocht) uit je tepels? En welke kleur hebben ze?

Ben je klaar met het bekijken van de vorm en huid van je borsten en je tepels, leg je handen dan in je nek en bekijk je borsten weer, op dezelfde punten.

Voelen

Nadat je je borsten hebt bekeken, ga je ze aftasten. Je kunt dit onder de douche doen, maar ook liggend. Kies je ervoor om het liggend te doen, leg dan je linkerhand in je nek en je rechterhand op je linkerborst. Onderzoek je je rechterborst, dan doe je het andersom. Deel je borst nu op in vier delen, bijvoorbeeld de boven- en onderkant van de kant aan het borstbeen en de boven- en onderkant van je borst aan de kant van je arm. Maak nu met je vlakke hand draaiende bewegingen van de buitenkant van je borst naar je tepel. Zo ga je per deel je borst af. Vergeet ook niet je tepel te controleren. Dit doe je met dezelfde draaibeweging, maar ook door je tepel wat omhoog te trekken. Hij hoort hierbij een beetje mee naar voren te kunnen komen. Tot slot controleer je ook de huidplooi van je borst naar je oksel en je oksel zelf op knobbeltjes. Herhaal dit onderzoek nu bij je andere borst.

Ben je klaar met het zelfonderzoek, buig dan nog even voorover en bevoel je borsten nog eens, maar dan tussen beide handen.

Een knobbeltje, en dan?

In je borsten zul je vaak onregelmatigheden tegenkomen. Dat is het bindweefsel dat om je (melk)kliertjes heen zit. Een echt knobbeltje voelt anders dan de rest van je borst: het is een verdikking die stug en hard aanvoelt, vaak in de vorm van een schijfje of strengetje.

Bij het ontdekken van een knobbeltje kun je flink schrikken, maar een knobbeltje betekent lang niet altijd dat er iets mis is; vaker is het een goedaardige aandoening. Een rond knobbeltje dat aanvoelt als een knikker, kan bijvoorbeeld een cyste, een holte gevuld met vocht, zijn. Dit komt vaker bij jonge vrouwen voor.

Als je een verandering in je borst ontdekt, kun je ervoor kiezen om even af te wachten of de verandering er na je menstruatie nog steeds is. Is dit het geval, maak je je zorgen of voel je echt duidelijk een knobbeltje, maak dan een afspraak bij je huisarts. Vertel aan hem of haar wat je precies hebt gevoeld en waar. De huisarts zal je borsten onderzoeken en je indien nodig, bijvoorbeeld bij een knobbeltje, naar het ziekenhuis verwijzen voor een echo en/of een mammografie. Op die manier kunnen ze zien om wat voor knobbeltje het precies gaat.

Tot slot: komt borstkanker in je familie voor, laat dit je huisarts dan altijd weten. Op basis daarvan kan hij of zij je passend advies over het controleren van je borsten geven of eventueel verder onderzoek laten doen.