Helena: 'Ik heb een Binge Eating Disorder'

Afbakbroodjes aan het ontbijt met gebakken spek en wafels, om vervolgens bij de lunch weer aan te sluiten voor een paar borden lasagne. En dan in de avond een smulmaaltijd en een toetje om je vingers bij af te likken. Bij Helena thuis draaide het vroeger alleen maar om eten en calorieën.

Helena (32): “Mijn moeder was constant aan het lijnen. Er was geen enkele afslankmethode dat ze niet had uitgeprobeerd. Mijn moeder is nooit dik geweest, toch hield haar zelfbeeld nauw samen met het nummertje op de weegschaal. Ze moest en zou onder de 65 kg wegen."

"Zolang ik me kan herinneren is mijn moeder altijd een keukenprinses geweest. De meest overheerlijke maaltijden bereidde ze iedere dag maar weer. Elke ochtend, middag en avond was het een feestje. Maar mee eten? Dat deed ze eigenlijk nooit. Achteraf denk ik dat ze zich veilig voelde als ze zichzelf omringde door eten. Ook denk ik dat ze zodanig de controle wilde hebben door niet mee te eten. Ze zei dat ze tijdens het koken al at, we wisten niet beter. Als kind vond ik de kookkunsten van mijn moeder het einde. Maar dit veranderde toen ik de puberteit kwam. Bij andere vriendinnetjes bij wie ik over de vloer kwam, zag ik de moeders ook eten. De maaltijden waren veel simpeler en minder vet, maar eten deden ze wel. Dat was wel een opvallend verschil met thuis."

"Ik begon het raar te vinden dat ze ons elke dag een zelfgemaakt toetje voorschotelde, maar zelf raakte ze het eten niet aan. Ik at het altijd, want het was superlekker. Maar toen ik zelf in de puberteit kwam, werd ik ook zwaarder van al dat ongezonde eten en schransen. Ik heb nooit geweten wat gezond eten inhield. Fruit en andere gezonde dingen waren nou niet bepaald aanwezig in ons leven."

Hoge verwachtingen

"Het begon me op te vallen dat mijn moeder altijd naar ons keek, terwijl we onze borden aan het leeg eten waren. Het gaf me op latere leeftijd ook wel een ongemakkelijk gevoel. Een enkele keer heb ik mijn moeder buitenshuis zien eten. En als die keren er waren dan at ze een halve plak roggebrood, die dun besmeerd was met jam, of dronk ze bouillon. Verder dronk ze aan de lopende band koffie, ik denk dat ze zo haar hongergevoel onderdrukte. Het gaf haar veel energie."

"Mijn moeder was een perfectionistische vrouw. Ze verwachtte veel van zichzelf en anderen. Ze had haar eigen onderneming en was een vrouw die bestempeld zou kunnen worden als succesvol. Ik was door haar kookkunsten aan de zware kant, soms leek het gewoon alsof ze me aan het vetmesten was. Ook had het ik gevoel dat mijn moeder soms teleurgesteld in me was, zoals ze soms naar mijn vollere lichaam keek. Het was tegenstrijdig, ze wilde dat ik alles at wat ze maakte, maar tegelijkertijd wilde ze niet dat ik er dik uitzag. Onze band was soms lastig, ik wilde gewoon dat ze me goedkeurde en accepteerde. Ik deed daarom ook extra mijn best om goede cijfers te halen, ook besloot ik af te gaan vallen. Ik deed dit met mijn moeder samen. Op de een of andere manier versterkte dit onze band. We stonden aan dezelfde kant. Ik had nog steeds geen idee wat gezond eten nu was, ik at gewoon heel weinig. Naar mate ik bezig was met lijnen, vlogen de kilo’s eraf. De complimenten die ik toen kreeg waren verslavend. Mijn moeder was blij dat ik me goed voelde, maar zij begon zichzelf meer eten te ontnemen. Alsof ze een competitie wilde aangaan met haar 20 jaar jongere dochter.  Ik leefde een jaar lang met een permanent hongergevoel en een obsessie door eten. Alleen kon ik niks eten, omdat ik als de dood was om mijn oude gewicht terug te krijgen."

"Toen ik begon met studeren en op kamers ging wonen in een andere stad, verloor ik de controle over mijn eetpatroon. Het was een deprimerende periode waar ik niet graag aan terugdenk. Ik voelde me aan mijn lot overgelaten en eenzaam. Het studeren vond ik heel anders dan ik had verwacht. Ik struinde dagelijks door verschillende supermarkten, ik vulde mijn boodschappenmandje met al het lekkers wat ik wilde eten, om vervolgens niks af te reken en met lege handen naar huis te gaan. Toen mijn ouders in scheiding lagen en mijn vader een al tijden een minnares bleek te hebben, ging het ook bergafwaarts met mijn moeder. Ze hoefde voor niemand meer de maaltijden te koken, want zelf at ze toch niks. Ze vermagerde sterk en ik heb mij een hele tijd zorgen gemaakt. Ik heb geprobeerd met mijn moeder hierover te praten, maar dit was een heel pijnlijk onderwerp voor haar. Ze ontkende dat het een probleem voor haar was en zei dat ze door de stress niet meer goed kon eten."

Onverzadigbare honger

"Met mij ging het ook steeds slechter, ik had geen structuur en ik zwom tussen de torenhoge verwachtingen en deadlines. Ik had dan wel controle over mijn studieresultaten, maar mijn gewicht ernaast krampachtig onder controle houden werd mij veel te zwaar. Ik was boos op mijn moeder. Ik vond dat ze zichzelf veel te veel ontnam en ik begon me lichtelijk tegenover haar af te zetten. Dit deed ik door onbewust steeds zwaarder te worden. Mijn jarenlange honger was onverzadigbaar geworden. In een soort van roes bezocht ik een paar keer per dag supermarkten. Ik kon alleen nog maar aan eten denken. Het kon me niet meer schelen. Alle remmen gingen los. Mijn eerste eetbui kan ik me dan ook heel goed herinneren. Er was geen directe aanleiding voor, ik móest gewoon gaan. Mijn mandje vulde ik met ijs, kaas, mijn lievelingsbrood, spaghetti, liters cola, repen chocolade, verschillende zakken chips, een pot chocoladepasta en drop. Ik heb werkelijk alles in een keer opgeschrokt. Ik voelde me toen niet eens schuldig, eindelijk zat ik gewoon ‘vol’. Ik moest dat gevoel ervaren. Ik was vreselijk misselijk na elke eetbui, maar ik heb nooit overgegeven. De eetbuien waren van maandelijks, naar wekelijks en dagelijks gegaan. Alleen was elke dag een eetbui aan de prijzige kant. Zakken met eten gooide ik dagelijks weg, om vervolgens elke dag nieuwe boodschappen in te slaan. Ik kon niet meer stoppen en was alle controle volledig kwijt. Bovendien liet ik veel sociale activiteiten varen omdat ik liever thuis zat te eten. Ik isoleerde mezelf steeds meer en schaamde me voor mijn gewicht."

"Toen mijn moeder mij liet weten dat ze me te dik vond, knapte ik. Ik was zo boos! Ik was moe van het diëten, de constante honger had plaatsgemaakt voor oncontroleerbare eetbuien. Het was iets waar ik geen discipline voor kon opbrengen, ik kon niet zo leven als mijn moeder decennia deed. Ik was liever dik en gelukkig, dan dun en zo ellendig als dat mijn moeder was. Ik wil ook heel graag gezond zijn, een gezond gewicht hebben en een patatje kunnen eten zonder dat ik compleet doorsla."

"Nu ik obesitas heb, is het wel extra tot mij doorgedrongen dat dit niet meer kan doorgaan. Ik heb hulp van een psycholoog gezocht. Het was een enorme opluchting om eerlijk te zijn. Al mijn onzekerheden op tafel te gooien en uit te vogelen waarom ik eetbuien heb. Met behulp van een diëtist leerde ik echt wat gezonde voeding nu eigenlijk was en dat je best af en toe wat lekkers mag. Het gaat in kleine stapjes. Ik heb weleens gedacht over een maagband, maar de psychologische problemen die mijn obesitas hebben laten ontstaan, los ik daarbij niet op. Ik respecteer dat een dergelijke operatie veel mensen helpt, maar ik vind zo’n operatie veel te ingrijpend. Ik los het wel op mijn manier op, al duurt het misschien wat langer."

Het goede voorbeeld geven

"Mijn moeder heeft zichzelf altijd compleet afgekeurd. Jammer eigenlijk. Ik was haar enige dochter en ze was mijn voorbeeld. Ik heb haar eetgewoontes, leefwijze en onzekerheid erg aangetrokken. Ik denk dat mijn moeder er zich niet van bewust was dat kinderen het gedrag en onzekerheden van hun ouders bestuderen, spiegelen of overnemen. Het was fijn geweest als ze zichzelf onder handen had genomen, maar daar was ze veel te koppig voor. Moeders moeten hun lichaam respecteren, dan is de kans groter dat hun kinderen dit ook doen."