Toxic liefde: wat is het verschil tussen vroeger en nu?

Misschien heb je er al wel eens over gehoord: toxic liefde. Toxic mensen, oftewel mensen die proberen anderen te manipuleren voor hun eigen gewin, drukken een grote stempel op de relatie waar ze in zitten. Soms lijkt het wel alsof er tegenwoordig alleen nog maar toxic liefde bestaat. Was dit er vroeger überhaupt wel? We vertellen je er alles over.

Hoe manipuleert een toxic persoon?

Het manipuleren van de andere persoon in een relatie gebeurt op verschillende manieren:

Love bombing

Een tactiek waarbij iemand controle over je uitoefent door jou te overladen met aandacht. Je krijgt continu complimentjes, ze kopen heel veel cadeaus voor je en ze willen je overal mee naartoe nemen. Het klinkt misschien romantisch, maar dat is het eigenlijk niet. Vaak is dit geen échte liefde en laten ze je ook net zo snel weer vallen.

Altijd de schuld van zich afschuiven

Een toxic partner doet er alles aan om de schuld van zichzelf af te schuiven én jou onzeker proberen te maken. Zo beschuldigt je partner jou mogelijk van liegen, wanneer hij juist degene is wie veel liegt. Daarnaast wordt alle feedback dat jij je partner geeft door je partner heel erg overdreven, waardoor jij je uiteindelijk schuldig gaat voelen.

Het doel steeds verder verplaatsen

Met als doel jou onzeker te maken, stellen toxic personen steeds nieuwe eisen. Als je dan aan die nieuwe eis voldoet, stellen ze weer nieuwe en hogere eisen. Niet alleen wordt je hier onzeker van, ook blijft jouw toxic partner op deze manier de macht houden.

Gaslighting

Om jou in verwarring te brengen en te laten twijfelen aan jezelf verzinnen of ontkennen partners bepaalde gebeurtenissen. Jij twijfelt hierdoor aan je geheugen en door cognitieve dissonantie overtuig jij jezelf dat jouw partner gelijk heeft.

Nu vraag je je misschien af: als je weet dat jouw relatie toxic is, waarom stap je er dan niet gewoon uit? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan:

• Mensen die zijn opgegroeid met verbaal geweld, pestgedrag en/of emotionele verwaarlozing zien vaak niet in dat ze gemanipuleerd worden. Door herinneringen van vroeger wordt het ongezonde en kwetsende gedrag van de partner genormaliseerd. Daarbij komt ook dat ze niet weten hoe een gezonde en verbonden relatie eruitziet. Dit zorgt er vervolgens weer voor dat ze moeite hebben om realistisch naar anderen te kijken. Zo beschrijven zij iemand die geen verbinding wil als onafhankelijk, terwijl anderen dit al snel als een red flag bestempelen.
• Mensen die in hun jeugd zijn uitgesloten of genegeerd vertrouwen hun eigen gevoelens niet meer. Ze twijfelen vaak aan zichzelf en hun perceptie. Hierdoor verzinnen ze excuses voor het manipulerende gedrag van hun partner. Ze vertonen ‘please-gedrag’, waardoor de partner alsmaar meer macht kan uitoefenen.
• Het is makkelijker om te kiezen voor de bekende weg in plaatst van het onbekende. Mocht het daarbij ook zo zijn dat je voor die bekende weg lang hebt gestreden om te zijn waar je nu staat, dan is het al helemaal moeilijk om dat op te geven. Zo geldt dat ook in een relatie. Hoewel het de meest verstandige keuze is, is het pijnlijk om een relatie ‘weg te gooien’ waar je al zo lang in zit. Daarbij is de kans groot dat je vasthoudt aan valse hoop. Door je emotionele onvervulde behoeftes hou je vast aan de enkele keren dat deze behoeften wél gevuld worden.

Toxic liefde: vroeger vs. nu

Hoewel tegenwoordig echt niet álle relaties toxic zijn, lijkt het wel meer voor te komen dan vroeger. Volgens sociologe Eva Illouz ligt dat onder andere aan sociale media en online dating: het geeft ons de mogelijkheid om veel meer mensen te leren kennen dan vroeger. Ook onze sociale en economische vrijheid speelt volgens haar een rol. In tegenstelling tot nu, hadden we vroeger een partner nodig om een bestaan op te bouwen. Er was sprake van wederzijdse afhankelijkheid. Daarbij hoeven we nu niet meer te trouwen in onze eigen sociale groepen.

De vrijheid die wij tegenwoordig op allerlei vlakken krijgen, brengt veel goeds, maar tegelijkertijd brengt het ook onvoorspelbaarheid en onzekerheid met zich mee. Zo ook op liefdesgebied. Wanneer je iemand leert kennen, weet je niet of het om iets vluchtigs gaat of dat het om een langdurige relatie gaat. Vroeger was dit duidelijker en hielden de meeste relaties het ook veel langer vol. Waren er dan geen toxic relaties? Dat zeker wel. Mannen hadden vroeger veel meer te zeggen in de relatie dan vrouwen. In veel gevallen zorgde de mannen voor het geld, terwijl de vrouwen het huishouden deden en voor de kinderen zorgden. Scheiden was vaak geen optie. Maar of het dan ook áltijd echte liefde was… Dat is maar de vraag.