Interview: Janneke Schoonhoven

Het is voor de meeste mensen niet voor te stellen hoe het zou zijn als je kinderen van je worden afgenomen. Als je niet naar je kinderen kan, terwijl je weet hoe hard ze je nodig hebben. Helaas gebeurt dit vaker dan we denken. Het was Jannekes leven; Kom Niet Aan Mijn Kinderen vertelt haar waargebeurde verhaal. Ze.nl sprak met haar over de verfilming van Ron Termaat en de werkelijkheid.

Hoe was het om jouw verhaal op beeld te zien? 
"Het was heel heftig, ineens is alles visueel. Gebeurtenissen die je uit zelfbescherming hebt weggestopt, zie je opnieuw gebeuren en dan besef je ineens: dat ben ik. Ook mijn kinderen (zoon Ammar en dochter Sara, red.) hebben de film gezien en gaven aan dat er situaties veranderd zijn. Er is van te voren veel met ons besproken en uitgelegd waarom bepaalde dingen veranderd zijn voor de film: het werd anders te complex en onbegrijpelijk voor het publiek. Ik heb me erg betrokken gevoeld bij het proces. Het zien van de flim helpt ons de heftige jaren te verwerken."

En Karina Smulders in jouw rol?
"Karina is een heel ander type dan ik en heeft geen kinderen. In het begin dacht ik: hoe komen ze aan Karina Smulders? Maar als ik achteraf zie hoe ze mij speelt en hoe ze de emoties in de film weergeeft.... daar kan ik alleen maar diepe bewondering voor hebben. Ze heeft het heel zuiver neergezet."

Het waargebeurde verhaal, dat 2,5 jaar lang duurde, is in 90 minuten verfilmd. Vind je dat het voldoende verteld wordt?
"De wanhoop en de machteloosheid is duidelijk voelbaar bij de kijker. De film belicht niet alleen de frustraties en het verdriet in Nederland, maar ook hoe de kinderen het in Syrië hebben ervaren. De vragen die ze daar stellen - Sara: "Wat voor kleur ogen heeft mama eigenlijk?" - zeggen genoeg. Het zijn details die aangeven hoe verlaten mijn kinderen zich hebben gevoeld."

In de film wordt duidelijk dat je in de goedaardigheid van je ex-man blijft geloven. Waarom?
"Ik werd in Syrië een ander persoon. Als ik mijn ex-man niet naar de mond praatte, mocht ik mijn kinderen niet zien en werd ik meteen teruggebracht naar het hotel. Ik had maar één doel daar: mijn kinderen zien, zodat Ammar en Sara wisten dat ik bleef komen en voor ze bleef vechten. Er waren situaties waarin ik daardoor anders deed dan ik zou willen, maar in de film is dat nogal geromantiseerd. Het is niet in me opgekomen om hem te zoenen op het balkon bijvoorbeeld, zoals in de film wel gebeurde."

Waren er vooraf signalen die je waarschuwden voor je ex?
"Er zijn altijd signalen vooraf, maar er wordt niet genoeg naar geluisterd. Je krijgt bij voorbaat al het label van een overbezorgde ouder opgeplakt. Als de kinderen aangeven dat ze zich niet veilig voelen, wordt daar ook geen aandacht aan besteed. De hulporganisaties sluiten hun ogen en willen hun handen niet branden. Het zijn complexe situaties waar de consequenties voor de kinderen worden vergeten. Wij kregen op voorhand begeleiding van Bureau Jeugdzorg, maar die bekommerden zich meer om mij en mijn man dan om de kinderen. Ik dacht: dit zijn mijn kinderen, Ammar en Sara, hier gaat het om! De kinderen vertelden dat ze liever niet naar papa gingen: hij liet constant filmpjes zien over Syrië, sprak over uithuwelijken, hoe het zou zijn om in Syrië te wonen en praatte over zijn familie daar. De kinderen hadden er een naar gevoel bij, maar zodra ze dat uitspraken werd er gezegd dat ze een rijkelijke fantasie hadden. Blijkbaar moeten kinderen eerst ontvoerd worden voordat er iets gebeurt, maar zodra ze over de grens zijn kunnen Nederlandse instanties minder betekenen."

"Ik probeer mensen te helpen, maar kan niet heel veel doen, hooguit vertellen hoe dat bij mij is gegaan. Ik krijg belletjes en mailtjes van vaders en moeders. Het is best emotioneel, maar ik realiseer me goed dat mijn kinderen en ik ontzettend geluk hebben gehad. Als de kinderen niet naar de ambassade waren gevlucht, had ik hier niet gezeten en waren Ammar en Sara nog in Syrië. Ik wil mijn ogen niet sluiten voor de ellende van anderen. Als ik een mailtje of telefoontje krijg van iemand die het niet meer ziet zitten en ik zeg alleen maar dat ze moeten vechten, doet dat al veel."

In de film is goed te zien dat de kinderen de Syrische gebruiken overnemen. Hoe is het nu met ze?
"De kinderen hebben zich uit pure overlevingsdrang aangepast en moesten in Nederland opnieuw wennen. Nu nog zijn er slechte momenten, nachtmerries en niet alleen kunnen en durven slapen. En er zijn problemen op school, omdat ze drie jaar geen Nederlands onderwijs hebben gevolgd."

Desondanks hebben de kinderen nog contact met hun vader. "De kinderen zijn gevlucht uit Syrië, maar e-mailen wel met hun vader. Ze vinden het zielig dat hij daar alleen is, ze zijn loyaal en missen hem. Hij heeft niet alleen verkeerde dingen gedaan, hij was ook vaak een goede vader. Persoonlijk heb ik geen behoefte aan contact, maar ik respecteer de keuze van mijn kinderen. We hebben met elkaar afgesproken dat er niets stiekem wordt gedaan of besproken, maar zolang Ammar en Sara nog niet volwassen zijn, mogen ze daar niet heen. De kinderen zien het gevaar niet, maar ze vragen zich wel af of ze dan nog terug kunnen komen naar hun moeder. Ze voelen zich heel verantwoordelijk voor de eenzaamheid van hun vader."

"Mocht mijn ex-man besluiten naar Nederland te komen om zijn kinderen op te zoeken, dan wordt hij opgepakt, maar ook meteen vrijgelaten. Hij krijgt enkel een officiële waarschuwing. Dat was een van de onderhandelingen destijds en ik ben akkoord gegaan. Mijn kinderen zaten toen al een half jaar bij de ambassade en op een gegeven moment denk je: doe maar dan."

Wat wil je mensen meegeven?
"Ik wil tegen iedereen zeggen dat ze naar hun eigen intuïtie moeten luisteren. Ik zou nooit meer mijn eigen gevoel in de steek laten. Wanneer je als moeder of vader voelt dat er iets niet klopt, trek aan de bel of onderneem zelf actie. Luister naar je kinderen en je eigen gevoel, dat zegt genoeg."

Kom Niet Aan Mijn Kinderen is vanaf 6 mei te zien in de Nederlandse bioscopen.

Lees hier de recensie van de film en het interview dat we hadden met Thom Hoffman, één van de acteurs in de film.