Jeroen en Lotte (schuilnamen) zijn 45 en 40 jaar oud en hebben al 23 jaar een relatie, waarvan ze al bijna 18 jaar lang getrouwd zijn. Het stel heeft elkaar leren kennen in de kroeg, waar een vriendin voor koppelaarster speelde. Door de verschillende karakters was het niet direct liefde op het eerste gezicht, maar juist door die verschillen trokken ze uiteindelijk naar elkaar toe. Aan Ze.nl vertellen ze hun verhaal over huiselijk geweld...
Wanneer begon het geweld?
"Vrijwel direct was er sprake van ongelijkwaardigheid in de relatie. Ik (Lotte) was nogal onzeker, dat had mede te maken met mijn vroegere gezinssituatie. Hij (Jeroen) was verbaal sterk en had eigenlijk overal een uitgesproken mening over. Hij bepaalde doorlopend wat goed of slecht voor mij was; als ik daar tegenin ging, ontstond er een fikse ruzie waarbij hij vaak dreigde de relatie te verbreken. Dat is trouwens ook één keer gebeurd. Ik herkende dit niet direct als mentaal/geestelijk geweld, of liever gezegd: ik wilde dat niet als zodanig erkennen. Na ongeveer twee jaar gingen we samenwonen. Toen was voor het eerst sprake van fysie
k geweld: we kregen ruzie tijdens het afwassen, hij gaf me een flinke duw en ik viel. Omdat ik nog een schaal in mijn handen had, viel ik met mijn armen in het glas. De aanleiding van de ruzie kan ik mij eigenlijk niet meer herinneren. Vaak was er niet eens een aanleiding, maar werd zijn agressie door externe factoren bepaald, zoals stress op zijn werk of het conflict met zijn ouders (zij accepteerden mij niet). Maar er waren ook wel steeds terugkerende onderwerpen, zoals geld, bepaalde vriendinnen van mij die hem niet lagen, emigreren en onze wederzijdse familie."
Hoe vaak was/is er sprake van geweld?
"Dat ging op en af. Over de gehele periode genomen (20 jaar) was er vooral sprake van verbaal/psychisch geweld. Incidenteel van fysiek geweld, niet in de mate dat hij mij in elkaar sloeg, maar wel: duwen, slaan met een handdoek, bier in mijn gezicht gooien, mij uit de auto zetten midden op de snelweg, uit nijd dingen slopen in huis... dat soort dingen. Het geestelijk geweld vond ik eigenlijk veel erger. Soms ging het maanden goed, dan weer helemaal fout. Zo'n periode uitte zich in een steeds verder oplopende spanning, die uiteindelijk escaleerde. Daarna was de lucht geklaard en ging het weer een tijd goed. Dat maakte het dubbel."
Wat doen jullie er allebei aan om het geweld tegen te gaan?
"In september 2007 barstte de bom, waarin er steeds vaker en met steeds kortere tussenpozen sprake was van agressie, vooral verbaal/psychisch, maar ook fysiek. Het ging steeds verder.. Al die jaren hadden wij beiden systematisch onze kop ervoor in het zand gestoken, maar dat kon niet langer. Ik werd er letterlijk ziek van. Eindelijk viel het kwartje. Hij zocht contact met Steunpunt Huiselijk Geweld. Eerst ging hij alleen, maar later wij samen. We leerden de oorzaken van zijn agressie kennen, maar ook de rol van het slachtoffer, hoe ik het onbewust en ongewild mede in stand hield. We kregen handvatten aangereikt hoe we de agressie konden voorkomen. Bijvoorbeeld door het nemen van een time-out, dus als hij voelt dat hij agressief wordt, dan gaat hij direct weg. Ook echt de deur uit, een eind fietsen, of lopen. We kregen huiswerkopdrachten en verplichte literatuur. Maar wat we vooral doen, is praten. Praten, praten en nog eens praten. Dat hebben we 20 jaar niet gedaan. We proberen elkaar vooral te vertellen wat de één van de ander nodig heeft, in plaats van verwijten te maken. Daardoor zijn er nu minder uitbarstingen, al blijven deze op de loer liggen."
Hebben jullie kinderen? Zo ja: merken ze hier iets van?
"Ja, we hebben twee kinderen: een meisje en een jongen. Beiden hebben dit natuurlijk meegekregen, ik kan dat niet genoeg benadrukken, dat kinderen altijd slachtoffer zijn in zo'n situatie. Ook mijn dochter had wel eens uit de hand lopende aanvaringen met haar vader, maar vaker nog was zij helaas getuige van de vele uit de hand lopende ruzies. Daarnaast kregen ze van mij te weinig aandacht, ik was zo met mij eigen ellende bezig dat ik geen ruimte meer over had om ook genoeg aandacht aan mijn kinderen te kunnen geven. Onze dochter heeft zelf korte tijd hulp gehad van een psycholoog en uiteindelijk hebben wij volledig open kaart met haar gespeeld. Enerzijds is het natuurlijk niet goed je kind met onze problemen te belasten, maar zij had al zo veel gezien en gehoord dat wij haar eenvoudigweg niet konden buitensluiten. We hebben heel veel met haar gepraat, haar vooral ook op het hart gedrukt dat het niet aan haar en haar broertje lag. Daarnaast hebben we het tij gekeerd door de kinderen heel veel positieve aandacht, warmte en liefde te geven. We trekken veel met elkaar op, kletsen, vriendjes, spelletjes doen, gezamenlijk wandelen, dat soort dingen. We hebben haar ook beiden oprecht onze spijt betuigd, haar meegegeven dat haar ouders helaas niet perfect zijn, maar wel veel van haar houden. Onze zoon is nog te jong en heeft ook minder meegekregen. Maar ook bij hem waren de gevolgen duidelijk merkbaar."
Waarom hebben jullie besloten jullie verhaal te delen met de rest van Nederland?
"Ik ben al langere tijd actief met lotgenotencontact en heb al vaker verzoeken gehad voor een interview, die ik tot nu toe altijd geweigerd heb: het kwam te dichtbij. De redenen dat we het nu wel doen, zijn voor mij allereerst omdat er zo veel vooroordelen bestaan ten opzichte van huiselijk geweld; men denkt al gauw aan het beeld van een onbehouwen lomperik die iedere week vrouw en/of kind door het huis heen slaat. Huiselijk geweld heeft vele gezichten en in ons geval gaat dat stereotype beeld niet op. Heel vaak waren wij een gewoon normaal gezin, waar niets op aan te merken viel. Dat maakt dat je het bagatelliseert en de signalen negeert. Eén van de redenen om mee te doen is dus om wellicht anderen mee te geven dat er maar één grens is, en dat is die van jezelf. Wat ik vooral belangrijk vind in deelname aan dit interview, is dat het voor mij een heel concrete stap is in het verwerkingsproces. Ik heb psychisch behoorlijke schade ondervonden van het hele gebeuren en ben daar al zo'n jaar of twee zoet mee. Dat ik hier mijn verhaal vertel, maar vooral ook dat mijn man, die nu naast me zit, daar aan meewerkt, is voor mij de ultieme erkenning en bevestiging dat hij zijn aandeel en verantwoording neemt in het hele verleden. Wij zijn veranderd. En wij zijn daarmee redelijk uniek."
"Vanuit het lotgenotencontact weet ik dat het meestal dweilen met de kraan open is. Een pleger verandert niet, ook niet na talloze spijtbetuigingen, het geweld gaat gewoon door. En vlak de rol van het slachtoffer niet uit! Vaak wordt met het vingertje veroordelend naar de pleger gewezen, en natuurlijk is er geen excuus voor geweld tegen je partner. Maar veel slachtoffers houden dit onbewust mede in stand, doordat zij niet geleerd hebben grenzen te stellen en voor zichzelf op te komen. Maar vooral omdat zij zichzelf een rad voor ogen draaien: 'Hij bedoelt het niet zo, hij heeft ook zijn goede k
anten, ik houd zoveel van hem.' Ik ken al die argumenten, want ik gebruikte ze zelf ook. En zo blijft een onacceptabel probleem 20 jaar je relatie verzieken. Er zijn natuurlijk de situaties waarin de pleger echt doorlopend gewelddadig en gevaarlijk is. Dan zit er maar één ding op; aangifte doen en zo snel mogelijk wegwezen. Maar in veel gewelddadige relaties, zoals ook de onze, houden pleger en slachtoffer elkaar gewoon in stand en hebben daar dus beiden een rol in. Door mee te werken aan dit interview, hopen wij dat de beeldvorming wat genuanceerder wordt en het uit de taboesfeer komt. En vooral, dat er dus ook stellen zijn bij wie het wel goed kan komen, als je je verantwoording neemt en hulp zoekt."
Speciaal voor Lotte...
Veel vrouwen zullen zich waarschijnlijk afvragen: waarom blijf je bij hem?
"Ik heb deze vraag deels hierboven al beantwoord. Ik heb echt pas na 20 jaar voor het eerst de term 'huiselijk geweld' in mijn mond durven nemen, omdat ik het lastig vond het als zodanig te herkennen en te erkennen. Mijn man heeft ook goede kanten en het voelde als verraad en ik kwam in loyaliteitsconflict met mijzelf. En wat je niet erkent, kun je niet veranderen! Daarnaast was ik bang en onzeker voor een toekomst alleen. Mede door het psychische geweld was mijn eigenwaarde en zelfvertrouwen op een gegeven moment tot het nulpunt gedaald, ik was gewoonweg niet kordaat en sterk genoeg de stap te zetten om weg te gaan. Liever negeerde ik het, stak mijn kop in het zand en richtte me op die momenten dat het wel goed ging."
Kun je van iemand houden die je pijn doet?
"Dat is een moeilijke. Eigenlijk is het antwoord daarop 'nee'. Dat is geen liefde, maar relatieverslaving. Je wordt emotioneel afhankelijk en gek genoeg biedt zelfs de periode van agressie een vertrouwd houvast, je klampt je eraan vast. Liefde en haat liggen dan dicht bij elkaar. Op de momenten dat het goed ging, was er ook de liefde. Op de momenten dat het slecht ging, fantaseerde ik in stilte over die ene fatale vrachtwagen..."
Heb je al wel eens een einde willen maken aan jullie relatie en waarom is dit nooit gebeurd?
"Ja. Ik heb dat vele malen overwogen, eigenlijk al vrij vroeg in de relatie. Maar ik was niet sterk genoeg de knoop ook daadwerkelijk door te hakken. In plaats van met het probleem te dealen, vluchtte ik in mijn werk, soms in drank en bouwde ik een eigen wereldje om mij heen, waarin ik allerlei argumenten aanhaalde om maar niet die ene stap te durven zetten."
Heb je zijn agressiviteit van te voren zien aankomen?
"Dat is nu één van de dingen die ik aan mede-slachtoffers duidelijk wil maken: NATUURLIJK voel je die aankomen! Zelfs als hij nog geen voet over de drempel had gezet voelde ik al precies hoe de vlag erbij hing. Een uitbarsting zag ik dagen van tevoren al aankomen. Juist ook in die kleine signalen -een blik, de wijze waarop iemand loopt, lichaamstaal-, die signalen moet je NOOIT negeren! Behoedzaamheid werd mijn tweede natuur."
Wat voor invloed heeft het op je verdere leven?
"Nadat de hulpverlening was opgestart dacht ik, nu kunnen we weer gaan werken aan de toekomst. Ik had er absoluut geen rekening mee gehouden hoe groot de impact hiervan is geweest en dat ik echt een verwerkingsproces door moest. In het begin zeer heftig; flashbacks, concentratieproblemen, slaapproblemen, misselijkheid, ongecontroleerde emoties, huilbuien. Op mijn werk ben ik voor het eerst gaan praten. Ik ben wel al die tijd blijven werken, maar dacht vaak: wat doe ik hier, ik kreeg niets uit mijn vingers. Ik voel mij psychisch beschadigd en kamp nog met schuldgevoelens ten opzichte van mijn kinderen, maar 
ook naar mijzelf toe. Het verwerken gaat gefaseerd en het gaat gelukkig steeds beter. Juist stappen als dit interview werken enorm helend! Achter mij laten zal ik het nooit, maar ik kan er wel steeds beter mee leven. Het is een cliché, maar als je hier doorheen kan komen, word je daar toch sterker van."
Weet je omgeving het?
"Toen ik er nog middenin zat, de situatie van relationeel geweld, zonderde ik mij van familie en van vrienden af. Schaamte. Ik wilde niet dat zij het wisten. Nu is dat anders. Er zijn inmiddels behoorlijk wat vrienden en familie op de hoogte. In het begin was dat lastig, sommige familieleden waren erg boos en geschrokken. Maar wij zijn redelijk open tegen hen geweest en omdat zij zien dat ook mijn man zijn verantwoording neemt, draaien ze langzaam bij. Ik bemerk bij mezelf nog steeds grote behoefte van mij af te praten. Ik vind dat nog steeds lastig, bij familie en vrienden, het blijft natuurlijk een gevoelig onderwerp. Daarom zoek ik nog steeds bij tijd en wijle mijn toevlucht tot lotgenotencontact. Ik heb daar ook een paar vriendschappen aan over gehouden en dat zijn mensen, bij wie je aan één woord genoeg hebt."
Speciaal voor Jeroen...
Voel je die woede aankomen? Wat was/is meestal de oorzaak?
"Meestal waren de dagen vooraf al doorspekt van irritaties. Ik voelde dan al dat mijn vrouw iets wilde dat ik niet goed vond. Er ontstonden dan discussies (meer monologen van mijn kant) die de druk opvoerden. Ik ervoer dat aan mijn morele gezag werd getornd."
Was je je er op dat moment bewust van dat je haar pijn deed of raakte je in een soort waas?
"Ik wilde mijn vrouw niet bewust en opzettelijk beschadigen. Het accepteren van haar normen en waarden waren voor mij bedreigend, omdat ik daar gewoonweg geen raad mee wist. Ik kende maar één wijze van leven en dat was de mij aangeleerde. Ik hield dus krampachtig vast aan mijn manieren. Drukte alles wat niet in mijn (lees: mijn ouders') straa
tje paste letterlijk de kop in. Ik dacht ook nog dat ik het goede deed en vond mezelf dus alleen maar principieel en waardevast. Ik raakte niet in een waas, maar ik werd agressief omdat ik mijn zekerheden wilde verdedigen."
Hoe verklaar je zelf dat het feit dat je gewelddadig bent. Waar komt dit vandaan denk je?
"Ik kom uit een gezin waar zeer strikte waarden en normen gehanteerd werden. Of iets is goed, of iets is fout. Er was nooit een nuance of een middenweg. Hierdoor leer je niet (krijg je de ruimte gewoonweg niet voor) om je eigen patroon of persoonlijkheid te ontwikkelen. Ik werd een kopie van mijn opvoeders en wist niet beter of wat mij geleerd werd ook het enige juiste was. Mensen die anders dachten serveerde ik af, omdat ik echt dacht dat ze fout zaten. Ik heb altijd geleerd om mensen die anders denken te veroordelen. Toen ik mijn huidige vrouw leerde kennen, zag ik al snel dat voor haar andere normen heersten. Ik heb mijn vrouw (toen nog onbewust) om willen vormen, omdat ik werkelijk dacht dat ze daar beter van zou worden, maar ook omdat ze dan beter in mijn ouders plaatje zou passen. Die druk van mijn ouders beheerste toen onze relatie. Ik was niet sterk genoeg om mijn ouders te moeten teleurstellen."
Wat zou jij vrouwen aanraden die ook te maken hebben met huiselijk geweld?
"Vrouwen die met dit thema te maken hebben of krijgen MOETEN duidelijk aangeven waar in hun optiek de grenzen liggen. Gaat de partner telkens over die grenzen heen, dan is er maar één uitweg: opstappen. Geef je je grenzen niet aan en kom je dus niet voor jezelf op, dan zal de dader niet stoppen."
Heb je zelf met huiselijk geweld te maken of ken je iemand in je omgeving? Zoek dan direct hulp en bel het landelijk telefoonnummer 0900-1262626 of kijk op www.steunpunthuiselijkgeweld.nl.
