Kouvatten bestaat niet

En dat je niet op een koude grond moet gaan zitten en niet met blote voeten door het huis moet lopen, allemaal vanuit de gedachte dat je er ziek van wordt.

Maar je krijgt helemaal geen longontsteking van kou, een koude grond is geen oorzaak van blaasontsteking en regen, natte haren of sokken zijn niet de oorzaak van een hoestbui, (Mexicaanse) griep of verkoudheid. Maar wat is de oorzaak dan wel? Ooit van de verschijnselen bacteriën en virussen gehoord? ZIJ ZIJN DE OORZAAK EN NIETS ANDERS DAN DAT.

Iedere winter doen ze zich weer voor: welles/nietes-discussies over het al dan niet ziek worden door kou. "Pas op, straks vat je nog kou!" waarschuwt met name de oudere generatie, die het weer op hun beurt als een besmettelijk virus overbrengt op de volgende. Als ik zeg dat je daar niet ziek van wordt, zitten ze me hoofdschuddend en ongelovig aan te staren - alsof ik iets uit mijn duim zuig. Wíllen deze mensen soms niet beter weten? Ooit was ik met mijn dochter Robine naar het verantwoorde, leerzame kinderprogramma Dora aan het kijken. In dat verhaal was de oma van Dora ziek. Ze heeft... jawel... 'kougevat', zo meldde Dora. Ook in reclames zien we het gebeuren: iemand fietst in de regen naar huis en komt prompt niezend binnen lopen. Kijk, zo zúllen we ook nooit beter weten.

Waarom we dan toch in de winter vaker roggelen en de één na de ander zich afmeldt? Heel simpel. In de winter zitten we vaker binnen. En doet iedereen zijn ramen pótdicht, want ja hoor, daar gaan we weer: "Pas op de tocht, anders vat je nog kou." Zelfs met warm weer, wanneer er een onschuldig lente- of zomerbriesje naar binnen wappert, klappen sommige mensen schichtig hun deuren en ramen dicht. Ja, zó maak je het deze ziektekiemen wel heel erg comfortabel; zo werken we het zelf in de hand.

Ook in de nazomer, wanneer mijn kinderen zonder jas buiten in het zonnetje spelen, is het ge-isdatniettekoudvoorzezozonderjas vanuit mijn omgeving een vast ritueel geworden. Helemaal niet nodig. Wanneer ze het koud hebben, trekken ze vanzelf wel hun jas aan. En Robine en Tristan zijn toch echt zeer zelden ziek. Ikzelf evenmin. Terwijl ik mijn haar nooit föhn, waardoor ik zeer geregeld met natte haren naar buiten loop en mijn kapsel in de vrieskou uit ijspegels bestaat. In de weken erna is er geen zere keel te bekennen.

Ik weet nog dat ik op een verjaardag de ramen wilde openzetten omdat het er blauw stond van de rook. "Nee! Niet doen!" schetterde iemand, "want mijn zoon is al zo vaak ziek!" Joh, gek hè? dacht ik bij mezelf, frisse lucht in huis is natuurlijk veel ongezonder voor je zoon dan een hok tjokvol mensen, omgeven met nicotinewalm.

Slechte ventilatie is er meestal juist de oorzaak van dat we ziek worden. Conclusie: 'tocht' is góed! Zorg voor frisse lucht in huis! Laat de wind door je haren wapperen! Maak een boswandeling! VENTILEER! Júist in de winter! Zonde van de warmte? Welnee. Integendeel: het scheelt in je portemonnee - een potdicht en dus vochtig huis opwarmen kost méér energie, en dus geld, dan wanneer je de ramen op een kier zet en de roosters open laat.

En heeft een sjaal of muts je ooit weten te beschermen tegen een snotneus? De eerste de beste die een sjaal of muts tegen virussen uitvindt hoeft daarna nooit meer te werken. En hoe verklaar je dan een snotneus of keelontsteking in de zomer? Neehee, dat heeft niets met temperatuurschommelingen te maken. Het gegeven dat we in de zomer minder vaak verkouden zijn komt omdat we dán alle ramen en deuren open hebben staan en we vaker buiten zijn. Een continue stroom van frisse, schone lucht is enorm van belang om de kans op een snotneus enigszins te beperken.
 
De echte ziekteverwekkers en/of 'weerstandverlagers' zijn - naast de deuren en ramen vreesachtig dichthouden - vooral het niet handen wassen na een toiletbezoek, etenswaren bewaren tot ze bijna weglopen, elkaar de handen schudden, blind zijn voor de met etensresten behangen keukenkastjes, vieze toiletten, smerige magnetrons, kleverige deurklinken, te weinig slapen, elkaar zoenen, kuchen in iemands gezicht, denken dat overgebleven barbecuevlees wel weer terug kan in de koelkast en/of gesmolten ijs wel weer opnieuw in de vriezer. Er wordt veelal (onterecht) gedacht dat buikpijn een griepje is veroorzaakt door kou - men staat er niet bij stil dat bedorven voedsel dan wel een ongezonde, stressvolle levensstijl ook wel eens de oorzaak zou kunnen zijn...

In een bekende wetenschappelijke proef werden Amerikaanse rekruten de vrieskou ingestuurd - de helft van hen warm ingepakt, de anderen met niet veel meer dan een T-shirt aan. Ze bleven allemaal even lang in de kou en deden dezelfde exercities. In de laatste groep werden niet meer soldaten verkouden dan in de andere. (Bron: Misvattingen.nl)

Wetenschappers zeggen dat de rol van een koude wind of een onverwachte tocht vaak erg wordt overdreven. Wind, of het nu een frisse najaarsstorm of een zwoel zomerbriesje is, heeft geen virus bij zich. En als er al virusdeeltjes in een windvlaag zouden zitten, is de kans dat iemand daarmee wordt besmet heel erg klein. Ook niet door tocht, de wind die ontstaat als er bijvoorbeeld twee ramen tegen elkaar open staan. Of als buiten tussen gebouwen een ruimte is (onderdoorgangen, passages, viaducten) die een gure, harde wind veroorzaakt. (Bron: Scholieren.com)

Indirect heeft kou wél invloed; het koud hebben, kost energie en dát gaat tijdelijk ten koste van je weerstand. Dus als er dán een virus in de buurt is, slaat dit gemakkelijker toe. Maar dan nog: of je nu wel of geen slechte weerstand hebt, zolang ziekmakende bacteriën en virussen zich stil houden ofwel niet in je buurt zijn, word je gewoon niet ziek. Plotselinge afkoeling of nattigheid heeft niets met verkoudheid te maken. Dat is een misvatting, welke stamt uit het jaar kruik.

Laten we dus alsjeblieft stoppen met het verspreiden van dit halsstarrige misvattingsvirus dat nog altijd het hele volk besmet.