Het gezicht van de wereld

Het gezicht van de wereld brengt de bijzondere geschiedenis in beeld over de manier waarop de mens vroeger zijn omgeving in kaart bracht. Deze kennis werd van generatie op generatie doorgegeven en vormt de basis voor veel landsgrenzen, die vandaag de dag nog steeds van toepassing zijn.

Documentaire 1: De eerste stappen in het onbekende

De atlas zoals wij die nu kennen is pas 100 jaar geleden afgemaakt. Cartografie werd echter al 5000 jaar geleden bedacht door de Samaritanen. Zij hadden hun beperkte wereld tussen de rivieren de Tigra en de Eufraat getekend op een tablet van klei. Later zorgde de Griekse Homerus met zijn Odysseus voor het eerste reisverslag van de zeeroutes van de mediterrane wereld. De Arabieren voeren nóg iets verder, richting India, maar zonder kaarten en enkel op aanwijzing van de sterren. We weten dat de Vikingen ook best ver voeren, óók zonder kaarten, maar hóe ze dat deden blijft tot op de dag van vandaag een mysterie. Iedereen had hun eigen manieren om het gezicht van de wereld in kaart te brengen, en beetje bij beetje vielen de puzzelstukjes in elkaar en kwam men tot het besef dat de aarde rond was.

Na de Middeleeuwen, toen de kerk regeerde, ging de expansiedrift van Europa verder dan de welbekende Romeinse routes. Marco Polo ging over land naar China en zo werd er ook veel handel gedreven met de Chinezen, die zelf al zeewaardig waren met een soort van kompas. In Portugal werd Sagres, de school van de Cartografie opgericht, waar de bevindingen van scheepvaarders nauwkeurig werden vastgelegd en angstvallig geheim gehouden.

Documentaire 2: De ontdekking van de nieuwe wereld

Het Midden-Oosten, Noord-Afrika, Byzantium en Jeruzalem - het centrum van de Christelijke wereld - werden in de 15e wreed veroverd door de legers van de Arabische wereld en zo werd ook de Islam verspreid. Hierdoor was de Zijderoute naar China ook niet meer toegankelijk en moest men zoeken naar nieuwe routes naar China, ditmaal over zee. Columbus ging dus over West en ontdekte zo Midden- en Zuid-Amerika, terwijl hij zijn hele leven lang heeft gedacht dat hij in India was of zelfs China.

Men ontdekte nieuwe specerijen en kostbaar goud en zilver en ook de bevolking van die onbekende landen. Die werden meegenomen naar Europa als Slaven, ze waren niet Christelijk en moesten worden bekeerd. Europa had dus een nieuwe reden om de wereld te ontdekken dan enkel het vinden van rijkdom in de nieuwe wereld. Inheemden moesten worden bekeerd. De Europeanen namen niet alleen de rijkdommen uit deze nieuwe werelden weg, maar brachten er ook dodelijke ziektes en zo zijn hele volkeren letterlijk verwoest.

Door de reizen van de Spanjaarden en de Portugezen kreeg de wereld een steeds nauwkeuriger gezicht voor Europa. En er was in die tijd ook al een soort van globe, maar ook daarop ontbrak Noord-Amerika, alhoewel Columbus er dus al was geweest! De Europeanen konden de wereld verder ontdekken, omdat de reeds zeevaardige Chinezen niet verder dan India mochten gaan van hun regering en dat gaf Europa vrij spel naar Oosten én het Westen toe.

Documentaire 3: Het echte gezicht van de wereld

In de Middeleeuwen ging men uit van de wereld, zoals hij door de kerk werd gepresenteerd; de aarde was de centrum van het heelal en Jeruzalem was dáár weer het centrum van. Kosmologen en andere geleerden die anders - veel correcter - beweerden, werden gezien als ketters en veroordeeld, vaak tot de doodstraf. Wel was men er over uit dat de aarde bewoog en rond was. Over de ontdekking van de nieuwe wereld - met zijn vegetatie en zoölogie welke niet op de ark van Noah voorkwamen - had de kerk ook een theorie: God schiep eerst de 1e wereld (lees: Europa) en daarna pas de rest.

Hoe de kerk ook zijn best deed, feit is dat men steeds weer nieuwe volkeren, gebieden, dieren, vegetatie en talen blééf ontdekken. Engeland en Frankrijk begonnen ook uit te varen en ontdekten weer andere gebieden en al het ontdekte werd nauwkeurig gedocumenteerd. Ze stuitten op Antartica en zo werd ook de Pacific ontdekt en Nieuw Zeeland en Australië en de koloniën werden geboren.

Van het reizen op de stand van de sterren, kleitabletten met tekeningen en de landkaarten als economische macht tot de hedendaagse technologie van radars, satelliet en computers. Een ontwikkeling die de mensheid eeuwenlang heeft bezig gehouden.

De achterflap op de dvd-hoes zegt dat deze dvd overzichtelijk weergeeft welke technieken zijn gebruikt en verbeterd om tot de huidige cartografie te komen. En welke nieuwe technieken als gevolg van technologisch inzicht hierin zijn ontwikkeld. Daar ben ik het maar deels mee eens; de technieken worden wel goed beschreven, maar overzichtelijk is het geheel ab-so-luut niet. Het wordt chronologisch verteld, maar je krijgt per half uur een enorme berg aan informatie over je heen; iets wat erg verwarrend werkt en soms heel moeilijk te volgen is.

Tussendoor komen er diverse Duitse historici aan het woord die je letterlijk met feiten, namen en jaartallen om de oren slaan. Hun verhaal wordt niet gesynchroniseerd, maar de voice-over vertaald het geheel in het Engels. Ook niet echt fijn om te horen dat Duits en Engels door elkaar heen. De gedramatiseerde stukjes met de voice-over zijn wel leuk om te volgen en geven ook wel een redelijk goed beeld van de geschiedenis weer, maar ze zijn te kort om echt een goed lopend verhaal te vormen met de rest. Het is een van oorsprong Duitse documentaire, iets wat wellicht enigszins de langdradigheid verklaart van deze dvd. En dan heb ik het nog niet eens over de zware dramatische muziek. Ik ben letterlijk drie keer (!!!) in slaap gevallen tijdens het bekijken van deze dvd en da's best knap voor iemand die Discovery Channel en National Geographic verslaafd is. Dat zegt denk ik ook wel genoeg...

_{Afbeelding verwijderd door redactie}

Het Gezicht van de Wereld
Tijd: ca. 90 minuten
Adviesprijs: 9,95 euro