De pijn van de vrijheid

Immaculée Ilibagiza groeit op in Rwanda omringd door haar wijze ouders, drie broers en andere familieleden die ze liefheeft. In eerste instantie krijgt Immaculée les van haar moeder, die onderwijzeres is, maar op haar tiende gaat ze voor het eerst naar school. Daar wordt ze meteen geconfronteerd met de verschillende rassen. Is ze nu een Hutu of een Tutsi? De meester stuurt haar de klas uit, omdat ze dat niet weet. Ze heeft er veel verdriet van. Later in het boek zal het haar pijnlijk duidelijk worden tot welke groep zij behoort.

Ondanks dat ze als Tutsi ontzettend wordt tegengewerkt, studeert Immaculée hard voor een plaats op de universiteit. Ze haalt hoge punten en doet haar best om echt iets van haar toekomst te maken, maar die droom wordt wreed verstoord. In 1994 wordt haar idyllische wereld verstoord wanneer haar land in een bloedige burgeroorlog terechtkomt. In nog geen drie maanden tijd kost de tocht van de moordlustige Hutu-strijders door het land het leven van bijna een miljoen Rwandezen.

Immaculée vlucht in eerste instantie naar het huis van haar ouders. Ze is niet de enige. Duizenden mensen hebben zich verzameld bij haar huis. Alle mensen vragen hulp aan haar vader. Hij wordt door zijn belangrijke baan in het onderwijs gezien als een wijze man. Op deze situatie heeft hij duidelijk niet gerekend. Hij weet niet wat hij moet doen. Eén ding is zeker: Immaculée moet vluchten, want anders wordt ze zonder pardon gedood door de rebellen. Maar hoe? De moordenaars zijn overal. Samen met haar broertje Vianney en zijn vriend Augustine wordt ze door haar oudere broer Damascene naar de dominee gebracht.

Het is een spannende tijd. In eerste instantie zijn ze vrij in hun doen en laten, maar later wordt Immaculée door de dominee samen met zeven andere vrouwen opgesloten in de kleine badkamer van de dorpspastorie. 's Nachts brengt hij hun drinken en eten. De vrouwen mogen zich niet bewegen en niet praten. De badkamer is te klein voor deze groep vrouwen, maar het blijkt de ideale schuilplaats te zijn. Terwijl Immaculee op straat en in het huis van de dominee de moordenaars hoort, bidt ze tot God. En dat helpt. Na 91 dagen worden de vrouwen vrijgelaten en richting de Franse VN-militairen gebracht.

Immaculée overleeft deze holocaust, net als haar broer Aimable die op het moment van de genocide in Senegal studeert. Haar vader, moeder en broers zijn in koele bloede vermoord. Iedereen was op zoek naar haar, maar deze slimme jonge vrouw kregen ze niet te pakken. Daarom vertelt ze nu haar ingrijpende verhaal in dit boek.

De pijn van de vrijheid is een aangrijpend boek. De nieuwsberichten over de misdaden in Rwanda zijn mij altijd bijgebleven. Toch kon ik nooit een beeld vormen van wat er echt gebeurde. Het leek een nachtmerrie die niet waargebeurd kon zijn, maar Immaculée Ilibagiza beschrijft dat het wel zo was. Misschien nog wel erger. Terwijl ik de woorden één voor één in me opneem, verplaats ik me in haar. Ik voel haar pijn, al zal die nooit helemaal te bevatten zijn voor een lezer. De pijn van de vrijheid is echt een ontzettend aangrijpend boek over de gruwelijke ervaringen van deze jonge vrouw die godzijdank haar verhaal nog wel na kan vertellen. Als ik de laatste woorden heb gelezen, sla ik het boek dicht en denk ik aan hen die het niet meer kunnen. Waarom?

_{Afbeelding verwijderd door redactie}

Immaculée Ilibagiza
De pijn van de vrijheid
256 bladzijden
Uitgeverij: BZZTÔH
ISBN: 90-453-0416-3
Adviesprijs: 17,95 euro