Wat is de mens voor een dier?

Vrije tijd 17 jaar geleden door Redactie Ze.nl

Desmond Morris

Meneer Desmond Morris valt in de inleiding maar meteen met de deur in huis: 'Er bestaan op het ogenblik honderddrieënnegentig soorten apen. Hondertweeennegentig zijn er bedekt met haar. De uitzondering is de naakte mensaap die zichzelf Homo Sapiens noemt". Deze zin zet mij meteen al aan het denken. Ik geloof in de evolutietheorie van Charles Darwin, maar heb deze nooit echt (volledig) kunnen onderbouwen. Want waarom kunnen wij (leren) zwemmen en zal een chimpansee in diep water verdrinken? Toch kan ik me gedragen als en aap, dus het oerinstinct zit nog wel ergens...

Opzienbarende aap

Ook weet ik dat 70% van de bevolking in dezelfde houding als een zoogdier seks heeft. Van een dagje Apenheul leer je ook een hoop. Maar Desmond Morris heeft het gedrag van zoogdieren echt bestudeerd. En hij legt het je in 319 bladzijden uit dat je een aap bent: een aap die zich heeft losgeworsteld van zijn oorsprong, maar die nog steeds gedreven wordt door oude driften. Want of het nu gaat om het grootbrengen van onze kinderen, ons eetgedrag of seksleven, we zijn echt minder verschillend van onze soortgenoot dan we misschien zouden willen.

40 jaar

De mens heet in dit boek "onze soort" en dat is even wennen. Desmond Morris gebruikt in lange zinnen woorden als primaten, fundamenteel, verwanten, individuen, esthetisch en fysiek. Eveneens worden zinnen aan elkaar geplakt met aldus, doch, hoewel en hetzij. Ik moet toegeven dat dit niet echt lekker leest. Regelmatig moet ik een bladzijde twee keer goed lezen om het geheel nog te kunnen volgen. Ik worstel mij in de hoofdstukken Oorsprong, Seks, Grootbrengen, Onderzoek, Agressie, Voedselgedrag, Verzorging en Dieren soms letterlijk door een woordenbrij. Dit boek is dan ook niet een verhaal dat je voor je lol "even" of "in één ruk" uitleest, maar interessant is het wel. Helemaal als je wel eens apen en hun gedrag van dichtbij bekeken hebt, is wat Desmond Morris te vertellen heeft erg herkenbaar. Dit boek is duidelijk niet voor niets één van de opzienbarendste en meest gelezen beschouwingen over de mens en zijn gedrag.

Aapjes kijken

De naakte aap verdient (na het lezen) een plekje in je boekenkast naast The origin of the species van Charles Darwin. Ik raad iedereen die het boek net gelezen heeft aan eens een dagje aapjes te gaan kijken. Bijvoorbeeld in de kroeg, op het voetbalveld, bij een familiebijeenkomt, in de kantine, tijdens een feestje, op het kinderdagverblijf, in de disco, op het werk...