Expressieve Björk

Vrije tijd 17 jaar geleden door Redactie Ze.nl

Timbaland

De voorkant van het cd-hoesje wordt met een sticker van Björk verkleed als paasei(?) aan elkaar geplakt. Niet echt handig, want na een paar keer open en dichtplakken, plakt hij niet meer. Misschien is het de bedoeling dat je de cd nooit meer uit je cd-speler haalt? Of kan hij na één keer luisteren weer dichtgeplakt worden en voor eeuwig de kast in? Björk produceert al haar albums zelf, maar voor dit album werkte zij op twee nummers samen met Timbaland (o.a. Nelly Furtado en Justin Timberlake). Dit schept een bepaalde verwachting: dansbare muziek.

Kattengejank

De eerste vrucht van de samenwerking met Timbaland is de singel Earth intruders. Gelukkig is commercieel niet per definitie een maatstaf voor goede muziek en/of succes. Hoe dan ook, zo veelzijdig en expressief zijn als Björk is leuk, maar ik moet erg wennen aan dit album. Het lijkt bij sommige nummers alsof ze de teksten ingezongen heeft met op haar koptelefoon een totaal andere melodie. Of zou ze de muziek er later gewoon bij gemixt hebben? Bij Björk kan het allemaal. Af en toe schalt haar stem me ook net iets te lijp door m'n speakers. Voor iemand die al jaren in Engeland woont en in het Engels zingt, spreekt ze alles wel wat kinderachtig uit. De een vind het charmant, ik noem het gewoon lijp. Ach, de muziek van Björk vind je óf geniaal óf kattengejank. Ik vind dat zij soms te veel haar "stemtrucje" doet. Maar de stem is natuurlijk ook een instrument. Vooral op Vertebrae by vertebrae (wervel voor wervel), laat ze zichzelf lekker gaan. En dit "trucje" voegt ook wel degelijk wat toe aan de natuurlijke geluiden op dit album (o.a. stoomboot, regen, grind, flessen).

Commercieel

Op Volta gooit Björk op haar geheel bijzonder eigen wijze alle(!) muziekstijlen door elkaar. De muziek bestaat voornamelijk uit beats, veel blazers, slaginstrumenten en haar stem, afgewisseld met een Spaans gitaartje of synthesizer. Björk gooit daarbij ook de melodieën door elkaar. Door deze geluiden goed te produceren vormen ze zowaar toch een ritmisch geheel. Soms heel vermoeiend om naar te luisteren, maar wel bijzonder. Ook Dull Flame of Desire, een gevoelig duet met de Engelse singer/songwriter Antony Hegarty is bijzonder te noemen. De tekst is een vertaling van een gedicht van de Russische dichter Fyodor Tyutchev. Als anticlimax knalt daarna Innocence zwiepend door de speakers. Dit nummer is ook een resultaat van het creatieve brein van Björk en Timbaland en doet een beetje denken aan Human behaviour VS This army of me. Het zou zomaar een hit kunnen worden: het is het meest commerciële nummer op dit album. Bij Declare Independance komen Björks punk-roots duidelijk naar boven. Het wonderschone My Juvenile zingt ze wederom met Hegarty.

Sticker

De sticker op de voorkant is duidelijk bedoeld om één keer los te halen en dicht te plakken. Maar pas als de cd in je cd-speler zit. Volta is namelijk geen album waarover je na één of twee keer luisteren een oordeel kan vellen. Deze muziek zit zo complex in elkaar dat je dit album moet zien en horen als een muzikale ontdekkingstocht. Na drie weken luisteren (en wennen) ontdek ik nog nieuwe melodieën. Ik merk ook dat ik op ritmes mee zit te tikken en af en toe samen met Björk een uithaal maak... Het gaat Björk dus duidelijk niet om de commercie, maar om expressie en muziek. Lijp én geniaal!