'De missie begint vaak pas bij thuiskomst'

"Mijn zus werd ruim twee jaar geleden verliefd op een Amerikaanse militair, die uitgezonden is geweest naar Afghanistan. Door hun liefdesverhouding kwam een wereld, die altijd ver van me af had gestaan, ineens dichtbij. Ik vond het een heel fascinerend onderwerp en de journaliste in mij had meteen volop vragen. Waarom gaat iemand bij het leger en wat vergt een missie eigenlijk van je relatie. Ik vroeg het allemaal, als ik bij hen was. We bespraken dan bijvoorbeeld de angststoornissen die hij heeft, sinds zijn uitzending naar Afghanistan. Soms is hij zo bang dat hij alleen op de bank durft te slapen, omdat hij het overzicht wil bewaren. Dan ligt mijn zus alleen in hun bed. Wat dat betreft, beheerst de angst niet alleen zijn, maar ook haar leven."

Met die fascinatie wilde Van den Broek, die op dat moment als redacteur bij Elle werkte, wel iets doen. "Ik dacht niet meteen aan een boek, maar ik had wel de behoefte om eens dieper op het onderwerp in te gaan. Toen ik dat vertelde aan een bevriende uitgever was hij meteen enthousiast. Hij gaf me de kans, waardoor ik mijn baan bij Elle ook op durfde te zeggen. Al werd ik er soms zo zenuwachtig van dat ik geen vast inkomen had, dat ik in deze periode zelfs in een kroeg heb gewerkt en daarnaast freelance klussen voor andere opdrachtgevers deed."

Wanneer ze met haar zoektocht naar geschikte interviewkandidaten begint, blijkt het nog niet zo makkelijk. Zo is defensie erg afwachtend, omdat ze bang zijn dat het een negatief boek wordt. De titel Liefde onder vuur klinkt tenslotte niet al te positief. Gelukkig toont het Veteraneninstituut veel begrip. "Zij legden de eerste contacten en vanaf dat moment ben ik verder het wereldje ingerold en ontdekte ik steeds meer interessante verhalen. Uiteindelijk heb ik voor dertien verhalen gekozen, die allemaal gaan over de invloed van een militaire missie op het dagelijks leven van de militair en zijn geliefden."

Het zijn dertien heftige verhalen geworden. Als lezer had ik zo nu en dan ook echt een zakdoekje nodig. Wat te denken van het verhaal van de jonge Jaaike Brandsma, die tijdens een zelfmoordaanslag in Afghanistan haar been verloor. Haar vriend Steven zit op dat moment nog in Afghanistan en zij is erg onzeker. Wil hij wel een vriendin zonder been? Of Claire Rosier. Ze was zwanger van hun vierde kindje, op het moment dat ze hoorde dat haar man Martijn omgekomen was door een bermbom.

"Soms zeggen mensen: 'Je bent jong en je vindt vast iemand anders.' Dat kwetst. Een andere man, daar wil ik niet aan. Iedereen heeft één ware liefde. Ik heb de mijne gehad. Hij heeft mij de mooiste tien jaar van mijn leven gegeven." Deze quote uit het interview met Claire Rosier grijpt me naar de keel, maar wat deed het met de schrijfster zelf? "Met name het verhaal van Claire heeft veel indruk op me gemaakt, omdat we even oud zijn. Daarnaast had ik natuurlijk ook het hele verhaal in de media gevolgd en dan komt het toch heel dichtbij. Ook de andere verhalen deden echt wat met me. Ik kende alleen de omstandigheden van mijn zus en haar partner, maar dat valt in vergelijking met anderen nog best mee."

Van den Broek is blij dat haar partner niet in het leger zit. "Het zou echt niets voor mij zijn. Ik ben een paniekvogel. Als mijn vriend net weg is en ik hoor de sirenes, dan bel of sms ik soms meteen of alles goed met hem gaat. Je wordt natuurlijk niet op iemand verliefd, omdat hij militair is, maar juist op zijn persoonlijkheid. Wat dat betreft was ik ook voor mijn vriend gegaan als hij in het leger had gezeten. Al had ik het persoonlijk een stuk moeilijker gevonden. Ook zou ik niet weten hoe ik zou reageren als hij helemaal anders van een missie terug zou keren. Daarom vind ik het zo krachtig van Lydia dat ze er ook voor haar man Pieter is, nadat hij ernstig gewond teruggekeerd is uit Bosnië. De rechterkant van zijn lichaam werkt niet meer. Aan die zijde is hij blind, doof en verlamd."

"Mijn zus is daar nuchter over. Waarschijnlijk moet haar partner in september weer naar Irak. Dat is natuurlijk heel spannend. Zelf heeft hij veel zin om te gaan, maar ik vind het heel dubbel. Hij is uit Afghanistan al niet helemaal lekker terug gekomen en nu gaat hij weer. Wat als hij daar nog meer 'schade' oploopt? Dat vind ik echt eng. Maar mocht dat gebeuren zal ik er, net als de familie, voor hen zijn."

Dat is iets wat veel mensen nog wel eens vergeten. Als een militair weer thuis is na een missie, denkt men dat het leven gewoon doorgaat. Dit vooroordeel wil Van den Broek met haar boek ook uit de lucht nemen. "De missie begint vaak pas bij thuiskomst. Dan worden de ervaringen verwerkt. Een lastige periode voor de partners, maar als een relatie goed is, zal deze zeker overwinnen."

Nu ze een boek heeft geschreven over militairen, hun partner en de verschillende missies van het Nederlandse leger in de afgelopen vijftig jaar, wordt haar ook vaak om een mening over deze acties gevraagd. "Dit boek gaat over de liefde. Niet over de discussie of het uitzenden van militairen naar een oorlogsgebied moreel juist is of niet. Want goed of fout: die begrippen gaan niet op als het gaat om de liefde."

Liefde onder vuur
Patricia van den Broek
150 bladzijden
uitgeverij Nieuwland
ISBN:9086450288