Interview: Juliëtte van Bavel over kunst (II).

"Ik hoor regelmatig van mensen dat het mooi is dat ik van mijn hobby mijn werk heb gemaakt. Vreselijk irritant! Mijn werk is niet mijn hobby en mijn hobby is niet mijn werk. Op het moment dat je bewust de keuze maakt om met je hobby geld te gaan verdienen, is het voor mij geen hobby meer. Danseres is een loodzwaar beroep en vraagt een enorme discipline, dat heeft niets met hobby te maken. Zingen is mijn hobby, dat doe ik ter ontspanning in mijn eigen tijd bij een koor. Op het moment dat je besluit op je dertiende naar het conservatorium te gaan om danser te worden of een HBO opleiding aan de kunstacademie gaat doen ben je het hobbyniveau voorbij. Wel ben ik mijn werk en is mijn werk mij. Mijn werk is altijd in me en om me heen. Ik kan niet uitchecken of zeggen ik stop met werken."

Dat klinkt heftig, ben je dan 24 uur per dag met je werk bezig?

"Ja en nee. Ik werk niet 24 uur, 7 dagen per week. Wel is het zo dat het creatieve proces doorgaat. Ik kan ook een paar dagen voor het oog niets doen. Dan pak ik geen potlood, kwast, beitel of wat dan ook op. Er broedt dan wel van alles tussen mijn oren. En soms ook dat niet. Het jezelf helemaal leeg maken is nodig om nieuwe ideeën op te doen. Dat kan door te mediteren, maar even lekker winkelen wil daar ook bij helpen. In een vol hoofd kunnen geen nieuwe dingen ontstaan. Ontladen om op te laden is absoluut noodzakelijk. Het is ook heerlijk om even gewoon rond te shoppen zonder bezig te zijn met kunst."

Wat inspireert je?
"Volkskunde, religie en spiritualiteit zijn een aantal van mijn bronnen, maar ik vind inspiratie eigenlijk vaag. Aan de ene kant kun je het voelen, zien en bijna aanraken als je echt geïnspireerd bent, maar aan de andere kant... Voor vrijwel elke kunstenaar is dit moeilijk, zo niet onmogelijk uit te leggen. Het is zo persoonlijk en tegelijk universeel. Sommige kunstenaars zien een boom en vliegen naar hun ezel om die na te schilderen of gaan hem met hun camera te lijf. Die boom, die vorm, dat is hun inspiratie op dat moment. Misschien maakt die boom bij mij iets wakker in mijn gevoel, waardoor ik ooit een abstract schilderij maak of misschien een bepaalde lijn in een beeld. Maar ik teken geen dingen na. Het zijn spontane uitbarstingen die ik voor me zie als een soort dia's en die ga ik schilderen. Of ik zie een lichtval in een object en die fotografeer ik. Ik kan alleen werken als ik me goed voel. Er zijn kunstenaars die het beste werken als ze in zak en as zitten, daar val ik absoluut niet onder. Daarom is mijn werk denk ik ook heel licht. De lading in mijn werk bevat een positieve energie en dat kan alleen omdat ik me goed voel als ik werk. Als ik dan toch iets moet benoemen wat me inspireert dan is het liefde. En liefde zit voor mij in alles. De onvoorstelbare scheppingskracht van de natuur bijvoorbeeld. Daar word ik blij van en dat zou je voor mij inspiratie kunnen noemen."

Hoe ontstaat je werk?

"Een schilderij komt heel anders tot stand dan een sculptuur of een foto. Fotografie is letterlijk een klik die ik maak. Ik loop ergens, ik zie iets en het is dan net of iets me dwingt af te drukken: 'Nu want anders is het weg.' Het zijn eigenlijk geluksopnames in alle betekenissen van het woord geluk. Schilderen is een heel ander verhaal. Een schilderij is al af voor ik begin. Het plaatje zit in mijn hoofd en dat schilder ik. Vaak droom ik mijn schilderijen, dan maak ik als ik wakker word snel een schets. De titel van het schilderij weet ik dan ook al. Dit wil niet zeggen dat ik elke nacht wakker word met het beeld voor een nieuw schilderij. Ik kan ook lekker voor me uit zitten staren bij een kop thee en dan ineens een ingeving krijgen. Het schilderen in opdracht werkt net zo. Ik verdiep me in het onderwerp en in wat de opdrachtgever wil. Daarna laat ik het broeden. Ik zie de plaatjes voor me als dia's en dan is het je ambacht om dit om te zetten naar een schilderij."

"Bij beeldhouwen werkt het juist andersom. Ik heb nooit een beeld in gedachten als ik begin aan een sculptuur en dat wil ik ook niet. Ik begin eerst met het weghakken van de losse stukken en gaandeweg groeit het beeld. Sommige dingen in een steen vind ik zo prachtig dat ik daar niet aan wil komen. Dan besluit ik ter plekke dat ik dit niet weghaal. Bij beeldhouwen pel ik het beeld onder het steen vandaan, de sculptuur is er al, ik maak het slechts zichtbaar."

Welke steensoort heeft je voorkeur?

"Carrera marmer en andere harde steensoorten hadden mijn voorkeur, maar ik ben noodgedwongen in speksteen en albast gaan werken omdat ik op de eerste verdieping zit met mijn atelier. Ik kan die blokken van een paar honderd kilo niet kwijt en met harde scherven zouden de ramen eruit gaan. Maar soms is de nood een deugd, zoals ook hier. Ik heb vooral voorkeur voor stenen met ruwe gedeeltes, en lichte kleuren, dat vind ik belangrijker dan de steensoort op zich. Met gezaagde vierkante brokken kan ik niets. Een steen moet z'n natuurlijke uiterlijk houden. Speksteen en albast wordt geboord en gebroken en op die breuklijnen ontstaan de meest mooie dingen. Zo krijgt de steen karakter."

Onder welke noemer valt je werk?

"Abstract figuratief. Bij het beeldhouwen is het meer figuratief dan abstract. De hoofdmoot daar is figuratief. In de schilderijen wil ik ze nog wel eens heel ver uit elkaar nemen, dus heel erg het één of heel erg het ander. De fotografie wordt benoemd als contemporaine. De grote gemene deler in al mijn werk is licht en beweging. De manier waarop licht speelt in een schilderij, foto of sculptuur. In een foto laat licht zich het makkelijkst vangen. Bij de eerste blik op mijn werk zie je direct licht en beweging."

Waar komt dat vandaan? Licht en beweging?

"Licht en beweging komen uit mijn danscarrière. Het licht van de schijnwerpers, het licht op de bühne en de beweging van de lijven. Door het licht komt het werk tot leven. Zonder licht is alles plat. De belijning van de steen is de beweging die erin zit. Alles loopt door, net als water, in een vloeiende beweging waar geen eind aan komt. Inspiratie uit het licht, het leven... naar het hart... naar de kunst."

~~~~~~~~[i]Nieuwsgierig naar het werk van Juliëtte van Bavel? Haar atelier in Rijswijk is op afspraak te bezoeken. Kijk ook op www.juliettevanbavel.nl of laat je inspireren door een workshop van Juliëtte. Lees ook op Vrouw.nl deel één van het interview.