Reportage: Opening Boeddhistisch Filmfestival Europe

Lucia Rijker, voormalig profbokser en boeddhist, heette ons welkom en raadde ons aan het hart te openen voor de begeleidende live muziek. Babeth M. VanLoo, festival directeur BFFE, vertelt in het kort wat we kunnen gaan zien tijdens het festival en haar enthousiasme doet mij uitkijken naar wat er komen gaat.

Nog niet eerder had ik een ‘stomme’ film gezien en vooral door de mooie klassieke Indiase muziek van The Indian Music Circle werd ik meegenomen in het verhaal over het leven van prins Siddhartha Gautama, de man die later Boeddha zou worden.

Zondag ging het festival verder in de Balie. Het begon met een hommage aan Simon Vinkenoog. Zijn werk is verweven met een boeddhistische invloed en hij behoorde tot de Beat Generation. Dankzij de Beat Generation heeft het boeddhisme in de jaren zestig het grote publiek bereikt. Meer hierover is te lezen op de nieuwe website Beats, Backpacks en Buddha die gelanceerd is op het festival. Deze website gaat over reizen en 5 kunstenaars laten met een film zien wat hun idee is bij reizen. Volgens het boeddhisme is het leven een reis.

Toen Simon Vinkenoog op 12 juli 2009 overleed, zag ik ’s avonds een stuk van een interview met hem. Ik ben niet bekend met het werk van Simon Vinkenoog, maar door die uitzending werd ik wel geraakt door wat hij zei. Ik vond het een ontwapende man en bedacht me dat ik meer over hem zou willen weten. Nu, een paar maanden later, was ik bij zijn hommage, in de zaal met zijn vrouw Edith Ringnalda, familie, vrienden en bewonderaars. Er werden gedichten van Simon voorgedragen, maar we zagen en hoorden hem ook zelf in beeld- en geluidsfragmenten. Vooral het gedicht van Ramses Nasr, dat hij zelf voordroeg, raakte me.

Het meest onder de indruk was ik van de workshop, ‘Commitment’, gegeven door Lucia Rijker. In de salon van de Balie met een klein gezelschap werden er 3 fragmenten vertoond uit haar films van de Boeddhistische Omroep Stichting. Naar aanleiding daarvan vertelde ze over haar persoonlijk boeddhistische reis. Ze nodigde het publiek uit tot het stellen van vragen, en daardoor ontstonden mooie gesprekken.

Lucia Rijker had het o.a. over de verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en je leven. Het maken van een commitment met jezelf. Niet langer zoeken naar geluk in dingen die buiten je zijn. “Als je trouw bent aan jezelf dan kun je ook duidelijk en eerlijk zijn naar anderen”, aldus Lucia.

Ook legde ze uit dat ze vroeger, als iemand haar raakte, meteen reageerde door een mondelinge klap terug te geven. Na veel chanten en schrijven is ze dit langzaam gaan veranderen. Eerst leerde ze afstand te nemen en te onderzoeken waarom het haar raakt. Nu kan ze het merendeel van de tijd de opmerkingen van anderen langs haar laten glijden en denken: ‘Wat een interessante kijk op de wereld’.
Lucia: “Je reactie op wat anderen zeggen en doen is jouw verantwoordelijkheid.”

Dit weekend heb ik verschillende films gezien, die je stuk voor stuk aan het denken zetten:

Stay
Het is een bijzondere, maar ook ingewikkelde film. Het is als een droom. Terwijl je er naar kijkt accepteer je wat je te zien krijgt, maar als je het na wilt vertellen, loop je tegen vreemde dingen aan. Het is een film die je samen met iemand moet gaan zien en dan heb je stof genoeg om over te praten. Waarschijnlijk zul je hem net als ik nog eens moeten bekijken.

The book of dead
Dit is een sprookje gemaakt met poppen. Een heel mooi, klein gemaakte film. Ik weet niet of ik uit mezelf naar deze film had gekeken. Per ongeluk ben ik de verkeerde zaal binnengelopen en heb me laten verrassen.

Zen and War
Een prachtig met respect gemaakte film. In 1998 is het boek ‘Zen at War’ uitgekomen waar uitvoerig wordt beschreven hoe boeddhistische monniken actief deel hebben genomen aan oorlogen.
Ina Buitendijk, zelf beoefenaar van Zen, voelt zich enorm verraden. Haar man ondervindt nog dagelijks problemen van zijn tijd als kind in een jappenkamp. Nu blijken de meesters die haar leren geen geweld te gebruiken hieraan te hebben deelgenomen. Door haar brief aan haar Zenmeester kwam er een gesprek op gang. In deze film krijgen enkele Zenmeesters de kans zich uit te spreken, en komt het verschil van cultuur tussen de Japanners en het Westen naar voren.

Cherry Blossoms
Het slotstuk van het festival en absoluut mijn favoriete film. Een zeer ontroerende film over een man die zijn vrouw pas leert kennen en waarderen als ze er niet meer is. Over een vrouw die voor de goede vrede niet echt doet wat ze het allerliefst doet. Over een gezin waarin veel speelt zonder dat er echt gezegd wordt wat er gevoeld wordt. En hoe je hierdoor elkaar niet echt kent. Hiermee doe ik de film tekort, het is veel meer dan dat en eigenlijk vind ik dat iedereen hem moet gaan kijken.

‘Inner Voice’: Een geweldige documentaire over Meredith Monk, heb ik eerder al gezien bij de Boeddhistische Omroep Stichting:

Het is een klein festival vol met juweeltjes en hoewel ik de indruk heb dat er dit jaar vooral veel boeddhisten op af zijn gekomen, kan ik het ook zeker niet-boeddhisten aanraden. En voor wie niet tot volgend jaar kan wachten is er altijd nog de Boeddhistische Omroep Stichting.