Over narcisme: Hoe te dealen met co-ouderschap met een narcist

Een veelvoorkomend probleem is dat mijn cliënten erachter komen dat hun (ex-)partner een narcist is en dan meteen de angst om de hoek komt hoe het dan met de kinderen verder moet. Hoe kun je je kinderen beschermen tegen hun narcistische vader of moeder en wat moet je nu laten of juist doen?

Breng tijd door

Kinderen hebben het nodig om steun en motivatie te krijgen van hun ouders om hun eigen identiteit te ontwikkelen. Met een narcistische ouder is dit vaak een probleem, omdat deze niet een ander oogpunt heeft dan het zijne of hare. Zij gaan ervan uit dat het enige juiste uitgangspunt dat van henzelf is en al het overige is verkeerd. Om de mate van invloed van je (ex-)partner in deze te beperken, is het belangrijk om tijd door te brengen met je kinderen en gedachten, gevoelens, gedrag, ideeën vanuit verschillende perspectieven te bekijken en met hen te bespreken. Start bijvoorbeeld een gesprek over een onderwerp en ga met je kinderen in gesprek wat zij ervan vinden en denken en stimuleer hierin hun eigen ideeën en opvattingen.

Lees ook: Over narcisme: De dynamiek tussen een narcist en een empathisch persoon

Empathie

Wat ook heel belangrijk is voor kinderen met een narcistische ouder, is dat jij als ouder die niet narcistisch is, laat zien wat empathie inhoudt. Dit is namelijk iets wat bij iemand die narcistisch is volledig afwezig of op zijn minst onderontwikkeld is. Dit kun je doen door je kinderen te leren letterlijk te laten zien wat empathie is. Hiermee bedoel ik, wanneer je kind bijvoorbeeld valt, dat je laat zien dat je bezorgd bent of met hun pijn meevoelt. Als je kind blij is, dat jij meegaat in hun enthousiasme en ook blij voor hen bent. Maar wat ook bij empathie hoort en erg belangrijk is, is dat je je kind leert zich te verontschuldigen.

Verontschuldigen

Narcistische ouders verontschuldigen zich zelden of nooit voor hun gedrag. Wat jij kunt doen als 'tegengif' naar je (ex-)partner is aan je kinderen te laten zien hoe jij je verontschuldigt wanneer je een fout maakt. Je zegt simpelweg tegen je kind: Sorry, dat spijt me, ik heb het zo niet bedoeld. Of als je iets hebt gezegd of gedaan hebt waarvan je je later realiseert dat het je kind heeft gekwetst, geef je dat aan naar je kind en maak je excuses. Geef aan dat je je niet realiseerde dat het hem of haar heeft pijn gedaan. Dit lijkt heel 'simpel', maar is uitermate effectief en belangrijk om te doen. Op deze manier gaat je kind ervaren en inzien dat verontschuldigen helemaal geen knieval is, maar juist het juiste om te doen. 

Geef uitleg

Als je kinderen wat groter worden, kun je overwegen om je kinderen een uitleg te geven over hun narcistische ouder, zodat ze het gedrag van hun narcistische vader of moeder beter leren begrijpen, het niet op zichzelf betrekken en er dus beter mee kunnen leren dealen. Je kunt hierover praten zonder daadwerkelijk te benoemen dat de ouder last heeft van de Narcistische Persoonlijkheidsstoornis. Je zou bijvoorbeeld kunnen aangeven dat het voor sommige mensen heel moeilijk is om zich te blijven herinneren dat ze van hun kind houden wanneer ze boos op hen zijn, waardoor ze handelen in het moment. Later, als ze weer gekalmeerd zijn, gaan ze zich weer herinneren dat ze van hun kind houden. Benadruk altijd dat het niets over je kind zegt en dat het in die woede niet over hen gaat, wat er ook tegen hen gezegd wordt. 

Of probeer de situatie te devalueren door bijvoorbeeld te zeggen: Soms zegt papa/mama heel veel nare dingen tegen jou als hij/zij boos is of beschuldigt hij/zij je van dingen die niet terecht zijn. Weet dat dit een probleem van je vader/moeder is, dit heeft niets met jou te maken. Hij/zij mag boos zijn, maar je verdient het niet om op deze nare manier behandeld te worden. Al ben je het beste kind in de hele wereld, dan zou papa/mama zich nog steeds zo gedragen. Dit is een beperking van papa/mama, maar niet van jou. Iedereen heeft zwakke punten en dit is er eentje van hem/haar. 

Of geef aan dat er bij papa/mama “een goede en slechte kant” aanwezig is. En wanneer hij/zij in de “slechte kant” zit, hij/zij niet meer ziet hoe je werkelijk bent en niet meer aardig doet en dat deze switch gedurende de dag of week zeer geregeld kan voorkomen. Zo zijn er nog talloze manieren te benoemen, die ik graag met je in mijn coachingsessies verder bespreek. 

Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training. Iedere derde zondag van de maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl. Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.

Lees ook: Over narcisme: Dealen met een narcistische familie